فلات پهناور ایران از لحاظ جغرافیایی در کمر­بند خشک و نیمه­خشک جهان واقع شده زیرا عرض جغرافیایی 20 تا 40 درجه نیمکره شمالی زمین متاثر از اوضاع آب و هوایی خشک جهان بوده و اغلب کویر­های دنیا در این منطقه قرار گرفته است (مهاجر،1382). در ایران تبدیل اراضی بدون كشت اطراف شهرها به پارك­های مصنوعی و غرس نهال به وسعت قابل ملاحظه، از جمله اقدام هایی است كه به منظور مبارزه با آلودگی هوا و ایجاد فضای سبز پس از ملی شدن جنگل­ها و مراتع كشور به عمل آمده است. با توجه به موقعیت اقلیمی ایران كه سطح وسیعی از آن را مناطق خشك و نیمه خشك اشغال کرده، به­سرعت می­توان به اهمیت جنگل­کاری در كشور پی­برد (مصدق،1378). در مناطق خشک برای حصول موفقیت در جنگل­کاری آشنایی با جغرافیای گیاهی لازم و ضروری به نظر می­رسد تا از روی گیاهان باقیمانده، که معرف رستنی­های سابق در آن مناطق هستند بتوانیم گونه ­هایی را که کاشت آنها با شرایط محل سازگاری دارد بشناسیم. کاشت درختان بومی در اکثر موارد در صورت مدیریت با موفقیت همراه بوده و می­توان گونه­ های خارجی را نیز در جنگل­کاری بصورت آزمایشی وارد کرد (انصاری،1347).          حدود 35% از چوب مورد نیاز جهان از منابع جنگل­کاری تامین می­ شود که تنها حدود 3% از کل سطح جنگل­های جهان را به خود اختصاص داده است و انتظار می­رود که جنگل­کاری­ها بتوانند پاسخگوی 46% از تقاضای چوب جهان تا سال 2040 باشند (بوت و همکاران[1]،2002). لازم به ذکر است که جنگل­کاری نباید تنها با هدف اقتصادی و مالی صورت گیرد، گاهی بایستی تنها به دلیل اهمیت تفریحی یا حفاظتی آن برای اجتماع با تقبل هزینه، اقدام به جنگل­کاری در منطقه نمود (یخکشی،1381). در كشور ایران كه به رغم دارا بودن اكوسیستمی خشك و شكننده (مجد طاهری و جلیلی،1375) سرعت تخریب جنگل در دنیا توسط انسان بیش از احیا و توسعه آن است (بانك لغت[2]، 2000). با توجه به مزایای زیاد جنگل­ها باید سعی شود این منابع با اجرای مدیریتی اصولی هر چه بهتر حفظ و توسعه یابند. شناخت وی‍ژگی­های خاك یكی از پایه ­های مدیریتی جنگل است كه بسیاری از گزینه­ های جنگل­شناسی از جمله انتخاب گونه، تعیین حاصل­خیزی رویشگاه، نرخ رویش توده، میزان سطح ذخیره­گاه لازم در جنگل، پیش ­بینی درصد زنده­مانی و رشد نهال­ها تحت تاثیر آن قرار می­گیرند (دانیل[3]، 1979).

درکشوری مثل ایران، شهرها برای مقابله با آلودگی­های صوتی و هوایی و کاهش استرس­های محیطی، بیشتر از هر نقطه­ی دیگری به فضای سبز نیاز دارند. اصولا خاک­هایی که برای جنگل­کاری در نظر گرفته می­شوند اغلب برای زراعت نامناسب بوده و حاصلخیزی کمی دارند و جنگل­کاری می ­تواند به حاصلخیزی و خصوصیات مطلوب آن کمک کند (روحی مقدم و همكاران، 1386). درهمین راستا شناخت گونه­ های سازگار در هر منطقه ضروری به نظر می­رسد چرا که این گونه­ ها به تیمار و آبیاری کمتری نیاز دارند. گونه­ های پهن­برگ، نسبت به سوزنی­برگ دارای قدرت ذخیره­ی ازت بیشتر (سولان[10]، 1990: هومان[11] وهمکاران ،1992) و فسفر کمتری (کوله[12] و همکاران، 1990) هستند و همچنین از تخلخل خاکی و سرعت هوادیدگی کمتری (آگوستو[13] و همکاران ، 2002) نیز برخوردارند و این تاثیر بیشتر در عمق 10-0 سانتی­متری خاک دیده می­ شود (هاگن[14] و همکاران و 2004). آب­شویی عناصر معدنی در خاک­های زیر پوشش سوزنی­برگان سریع­تر از خاک­های تحت پوشش پهن­برگان آن است. همچنین تجمع و انتقال عناصر معدنی فیلتر شده از جو و گرد و غبار روی برگ­های سوزنی­برگان بیش از پهن­برگان است (زرین کفش، 1380). هر چند درختان جنگلی خشکی­گرا به سبب کندی رشد و اینکه غالباً به ابعاد قابل ملاحظه­ای نمی­رسند و بعضاً از نظر کیفیت چوب نیز چندان مطلوب نیستند اما عاری از فایده نبوده ­اند (جزیره­ای، 1381). یکی از این مناطق خشک در ایران اصفهان می­باشد که از دیر باز در حال توسعه جنگل­کاری­ها با گونه­ های مناسب بوده است. از گونه­ های سازگار با این منطقه کاج تهران و توت است. تحقیق حاضر رویش و مواد غذایی خاك و برگ را در دو گونه توت سفید (Morus alba L.) و كاج تهران Medw) eldarica (Pinus در جنگل­كاری اصفهان، و در سه منطقه­ پارك كوهستان، پارك شرق و جنگل دست كاشت دانشگاه صنعتی بررسی خواهد كرد.

1-2- سوال­های تحقیق:

خرید فایل متن کامل این پایان نامه : 

آیا توده­های مورد تحقیق از نظر كمیت و كیفیت وضعیت مطلوبی دارند؟      

آیا تاثیر خاک بر میزان رویش گونه­ های مذكور در سه منطقه متفاوت است؟

آیا تفاوت مشخصه­ های رویش در دو توده ناشی از تفاوت در ویژگی­های خاك می­باشد؟

1-3- فرضیه ­ها:

مشخصه­ های كمی و كیفی درختان در سه منطقه با یكدیگر اختلاف معنی­ داری دارند.

رویش گونه­ های مورد مطالعه در این مناطق متفاوت است.

تاثیر مشخصه­ های خاك بر رویش گونه­ ها در این مناطق متفاوت است.

1-4- اهداف تحقیق:

مقایسه­ میزان رویش با توجه به تفاوت­های موجود در خاك آن­ها

بررسی میزان تاثیر برخی مشخصه­های خاک بر روی رویش درختان

بررسی اثر هر كدام از گونه­ ها بر خاك سطحی

1-5- معرفی گونه­ها­ی مورد مطالعه:

1-5-1- کاج تهران[15]:

این درخت گونه ­ای از خانواده­ی کاج­ها بوده که رویشگاه طبیعی آن در دشت الدار در گرجستان شرقی است. درختی روشنی­پسند که ریشه ­های عمیق دارد و امکان رشد آن در مناطق خشک وجود دارد. گونه ­ای کم نیاز، مقاوم به خشکی، سرما و گرما که میزان بارندگی سالیانه مورد نیاز آن 250 تا 350 میلی­متر می­باشد. این گونه قادر به رشد در خاک­های آهکی و حتی کمی شور بوده، اما به خاک­های باتلاقی حساس است. این گونه در ایران بیشتر برای پارک­های جنگلی استفاده شده و کاشت آن در مناطق شمال ایران برای تولید چوب با موفقیت زیادی همراه نبوده است (جزیره ای ،1381). سردابی (1377) كاج تهران را گونه ­ای كه هم به كمبود آب و مواد غذایی خاك و هم در برابر اشباع بودن خاك بردبار است معرفی می­نماید.

1-5-2- توت[16] :

جنس توت در ایران دارای دو گونه با واریته­های متعددی است. این درختان دارای میوه مرکب گوشتی هستند و در آن­ها چهار کاسه وجود دارد که پس از رسیدن گوشتی و ماکول می­ شود و در درون هریک از آن­ها یک آکن قرار دارد. درخت توت بومی چین است و در نقاط استپی و شمال ایران کشت می­ شود و حتی بطور خودرو در جنگل­های شمال پراکنده شده است. توت درختی است که قامت آن به 20 متر و قطرش به یک متر می­رسد، دارای تنه­ای راست و قائم و پوستی شیاردار، خاکستری مایل به زرد، برگ­های مختلف الشکل، صاف و دندانه دار، با قاعده نیم قلبی و انتهای تیز است. درخت توت در برابر خشکی بردبار است، و در مناطق استپی و نیمه­خشک بصورت خودرو می­روید (ثابتی، 1381). توت درختی است کم توقع و تا حدی سایه­پسند، آن­چنان که مقداری سایه موجب بالندگی بهتر این درخت می­ شود. زادآوری درخت بصورت دانه­زاد و شاخه­زاد صورت می­گیرد و قدرت جست­دهی این گونه بسیار زیاد است (جزیره­ای، 1381). درخت توت یک گیاه چوبی و دائمی با قدرت سازگاری بالاست كه قدرت رشد هم در مناطق سردسیر و هم گرمسیر را دارد (شبیریان، 1373).

[1]. Booth

[2]. Word bank

[3]. Daniel

[4]. Raymon

[5]. Augusto

[6]. Ganjegante

[7]. Tandon

[8]. Hanson

[9]. Miller

[10]. Colline

[11]. Homann

[12]. Cole

[13]. Augusto

[14]. Hagen

[15]. Pinus eldarica Medw

[16]. Morus alba L.