کمیسیون، پیشرفت‌های فنی در ارتباط با ساخت، علامت گذاری و شناسایی مواد منفجره را ارزیابی و از طریق شورا، یافته ­های خود را به کشورهای عضو و سازمان­ های بین ­المللی ذیربط گزارش خواهد کرد. کمیسیون در صورت لزوم، توصیه ­هایی را به شورا برای اعمال اصلاحاتی در پیوست فنی این کنوانسیون ارائه خواهد کرد. کمیسیون تلاش خواهد کرد تصمیمات خود را ‌در مورد توصیه­ های مذبور به اتفاق آرای اتخاذ کند.^[۱۶۴]

مطابق ماده ۱۱ کنوانسیون، هر اختلاف بین دو یا چند کشور عضو راجع به تفسیر یا اجراء این کنوانسیون که از طریق مذاکره حل و فصل نشود، بنا به درخواست یکی از آن­ها به داوری ارجاع خواهد شد. در صورتی که ظرف شش ماه از تاریخ درخواست داوری، اعضا نتوانند ‌در مورد برگزاری داوری توافق نمایند، هر یک از آن اعضا می ­تواند اختلاف را طبق اساسنامه دیوان بین ­المللی دادگستری از طریق درخواست، به آن دیوان ارجاع نمایند.

ضمیمه ۱۷ کنوانسیون در خصوص حفاظت از هواپیمایی کشوری بین ­المللی در برابر اعمال غیرقانونی

نگرانی اصلی جامعه جهانی و ایکائو، تهدیداتی است که هواپیما از ناحیه مجرمین ممکن است با آن­ها روبرو باشند. افزایش بسیار زیاد جرائم علیه هواپیمایی کشوری در دهه ۱۹۶۰ موجب گردید ایکائو نشست فوق­العاده­ای را در ژانویه ۱۹۷۰ برگزار کند. یکی از نتایج این نشست تصمیم به بررسی منابع موجود و یا اضافه کردن ضمیمه جداگانه ای در خصوص مداخلات غیرقانونی در هواپیمایی کشوری مخصوصاً توقیف غیر قانونی هواپیما بود.

به دنبال اقدامات و فعالیت­های کمیسیون هوانوردی^[۱۶۵]، کمیته حمل و نقل هوایی^[۱۶۶] و کمیته مداخلات غیرقانونی، ضمیمه ۱۷ که به حفاظت از هواپیمایی کشوری بین ­المللی در برابر اعمال غیرقانونی مربوط است تصویب شد. این ضمیمه اساس برنامه امنیتی هوانوردی کشوری ایکائو را تشکیل داد و با این هدف تصویب شده است که هواپیمایی کشوری و تأسیسات مربوط رااز مداخلات غیرقانونی مصون بدارد.ضمیمه ۱۷ به جنبه­ های مدیریتی و هماهنگی و نیز معیارهای فنی جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه هواپیمایی کشوری مربوط است و از کشورهای عضو می­خواهد اقدامات لازم را جهت حفظ هواپیمایی کشوری خود نموده و به اقدامات و برنامه ­های امنیتی پیشنهاد شده از طرف نهادهای مربوطه نیز توجه نمایند.

ضمیمه ۱۷ همچنین تلاش دارد فعالیت­هایی را که در این جهت در سطح جهانی صورت ‌می‌گیرد هماهنگ نماید. پذیرفته شده است که متصدیان حمل و نقل هوایی اولین مسئولیت را برای حفظ مسافرین، اموال و سرمایه خود دارند. ‌بنابرین‏ دولت­ها باید اطمینان حاصل کنند که متصدیان حمل و نقل هوایی که در کشور آن­ها فعالیت ‌می‌کنند برنامه ­های لازم و کافی برای حفظ امنیت هواپیما داشته باشند.برخی از مواد مندرج در ضمیمه ۱۷ حاکی از آن است که امکان تامین مطلق امنیت امکان­ پذیر نیست. با وجود این دولت­ها باید اطمینان حاصل کنند که اقداماتی که در کشور آن­ها برای امنیت مسافران، کادر پروازی و مردم روی زمین صورت ‌می‌گیرد در درجه نخست اهمیت قرار دارد. دولت­ها همچنین باید اقدامات لازم را برای حفظ سلامتی مسافران و کادر پروازی که هواپیمای آن­ها به دلیل اعمال غیرقانونی از مسیر خارج شده است انجام دهند.

ضمیمه ۱۷ مرتباً بازنگری می­ شود تا از به روز بودن معیارهای لازم برای حفظ امنیت اطمینان حاصل شود. این ضمیمه با توجه به درخواستهای دولت­ها و در پاسخ به نیاز آن­ها تاکنون ده مرتبه اصلاح شده است. تقاضا برای اصلاحات توسط هیئت امنیت هوانوردی^[۱۶۷] مورد بررسی قرار می­ گیرند. این گروه که به وسیله شورای ایکائو انتخاب ‌شده‌اند نمایندگانی از هند، ایتالیا، ژاپن، جردن، مکزیک، نیجریه، فدراسیون روسیه، سنگال، اسپانیا، سوئیس، انگلستان و ایالات متحده و سازمان­ های بین ­المللی مانند شورای بین ­المللی فرودگاه­ها^[۱۶۸]، یاتا، اتحادیه خلبانان فدراسیون بین ­المللی شرکت­های هواپیمایی^[۱۶۹] و اینترپل.^[۱۷۰]

قبل از سال ۱۹۸۵، هواپیما ربایی عمده تهدید برای هواپیما بشمار می­رفت لذا غالب استانداردها و رویه ­های پیشنهادی بر روی هواپیما ربایی تمرکز کرده بودند و کمتر به تهدیدهایدیگر مانند حمله در حین پرواز یا هدف قراردادن تأسیسات فرودگاهی می­پرداختند. با پیشرفت تکنولوژی تلاش­ های جامعه جهانی برای بررسی دقیق کالا، لوازم شخصی مسافران، اقلام پستی و بازرسی­های بدنی مسافران در اولویت کاری قرار گرفتند و استانداردهای پذیرفته شده نیز در این جهت اصلاح گردیدند.ضایعه­ای که حادثه ۱۱ سپتامبر به صنعت هوانوردی وارد کرد موجب شد دهمین اصلاحیه ضمیمه ۱۷ در دسامبر ۲۰۰۱ تصویب و از ژوئیه ۲۰۰۲ به مرحله اجرا درآید. اصلاحیه تعاریف متعدد و استانداردهای جدیدی در ارتباط با موضوع این ضمیمه اضافه کرد که از جمله عبارتند از: قابلیت اجرای این ضمیمه در عملیات پروازی داخلی، همکاری‌های بین ­المللی در ارتباط با تهدید علیه امنیت هواپیمایی، کنترل کیفی ملی، معیارهای مرتبط با مسافران و کابین آن­ها و لوازم شخصی­شان، پرسنل امنیتی هواپیما، حفاظت از اتاقک خلبان، ترتیبات و همکاری­های متصدیان حمل و نقل و عوامل انسانی و مدیریتی مقابله با مداخلات غیرقانونی در هواپیما.

ایکائو در قالب همکاری­ها و ترتیبات و موافقت­نامه­ های چند جانبه در رفع معضلات و حفظ امنیت هوانوردی وارد عمل می­ شود و کشورها را تشویق می­ کند در موافقت­نامه­ های دو جانبه هم به امنیت هوانوردی اهمیت داده و بندی از موافقت­نامه را ‌به این امر اختصاص دهند.

گفتار سوم: قوانین و مقررات ایران برای حفظ امنیت هواپیما

قانون مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما