اما با توسعه خدمات تلفن همراه در ایران و افزایش تعداد خطوط اپراتورهای مختلف ، مسایل اجتماعی و فرهنگی جدیدی گریبانگیر جامعه شده است .
با توجه به بنیان های ارزشی تلفن همراه می توان گفت این وسیله ارتباطی دارای جنبه های تخریبی و یا سازندگی گوناگونی در جامعه است که مثبت و یا منفی بودن آن به نوعی به تاثیر متقابل میزان غلبه و ورود اطلاعات از طریق این ابزار، ارتباط پیدا می کند.
بدون شک نباید از افزایش برق آسای شمار مشترکان در کشور بی تفاوت عبور کرد وباید آن را روزنه امیدی دانست برای ورود جامعه ایرانی به دنیای ارتباطات و فناوری اطلاعات، اما افزایش کمی این وسیله ارتباطی بدون توجه به هیچ پیش زمینه فرهنگی جامعه، می تواند خود سرچشمه بسیاری از آسیب های فرهنگی و اجتماعی به حساب آید که به طور مستقیم یا غیر مستقیم زندگی شخصی و اجتماعی تمامی افراد را مورد تهدید قرار می دهد.
البته نباید فراموش کرد که هر فناوری جدیدی كه پا به عرصه ظهور می گذارد از نظام باورها و عقاید و فرهنگ افراد یک جامعه فاصله دارد و ظهور تلفن همراه در كشور ما نیز از این امر مستثنی نبوده به همین دلیل در زمینه چگونگی تطبیق آن با نظام های انسانی باید سعی شود نوعی آشتی بین لجام گسیختگی فناوری و اصالت فرهنگی و باورهای جامعه ایجاد کرد و این فرایند آشتی در واقع همان فرهنگ سازی است كه می بایست در كشور ما نیز شكل بگیرد.
اگرچه متاسفانه ما همیشه در زمینه فرهنگ سازی استفاده از ابزار های نوین تاخیر داریم و پس از فراگیر شدن آنها و ظهور آثار مثبت و منفی این ابزارها در جهت فرهنگ سازی اقداماتی انجام می دهیم.
اما در هرحال راهكار های واكسینه كردن جامعه در قبال فن آوری های روز باید صورت گیرد و تاخیر دراین اقدام بهتر از به فراموشی سپردن آن تحت هر شرایطی است.
1-1 بیان مساله
این وسیله ارتباطی نیز مانند سایر فناوری های نوین چون ماهواره و اینترنت علاوه بر داشتن   جنبه های بسیار مثبت دارای آثار منفی و ضد اخلاقی است که چشم پوشی اثرات منفی استفاده از این وسیله می تواند عواقب جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
این درحالیست که به دلیل توسعه سرویس های این وسیله و چند رسانه ای شدن تلفن های همراه نسل جدید که شامل دوربینهای عکاسی و فیلمبرداری و سیستم بولوتوث هستند، آثار مثبت و منفی این فناوری جدید دائما در حال گسترش و پیچیده شدن است.
ضمنا با توجه به رشد روز افزون فناوریها احتمال اینکه تلفن های همراه درآینده مجهر به قابلیت های جدید و پیشرفته تر دیگری شود امری دور از ذهن و غیر قابل پیش بینی نیست به   گونه ای كه با فعال شدن سرویس خدمات رادیویی بسته های اطلاعاتی تلفن همراه، پرداختهای بانکی( موبایل بانکینگ) از طریق این وسیله ارتباطی، دسترسی به اطلاعات از طریق ارتباط با شبکه جهانی اینترنت از مصادیق بارز استفاده از این وسیله ارتباطی است که خود به نوعی در تغییر رفتار فردی وجمعی افراد جامعه تاثیر گذار است و استفاده دائمی از تلفن همراه و تبدیل این وسیله به ابزاری برای امور روزمره، الگوهای جدیدی در رفتارهای اجتماعی پدید می‌آورد.
استفاده از این وسیله ارتباطی در مکان‌های عمومی مسئله دیگری است که غالبا باعث آزار و اذیت سایر افراد می شودو گاها اعتراض افراد را بر می انگیزد.
صدای زنگ نامناسب، صحبت یکباره و با صدای بلند و … اغلب رنجش دیگران را موجب می‌شود و در قالب یک ناهنجاری رفتاری قابل بحث و بررسی است.
از سویی دیگراستفاده بیش از اندازه و غیرضروری از تلفن همراه برای کاربراسترس و پریشانی ذهنی پدید می‌آورد. این اختلالات به حدی است که نوعی بیماری روانی و عصبی براساس آن تعریف شده است .
همچنین ارسال بیش از اندازه پیام کوتاه نیز نوعی وسواس و اختلال ذهنی به دنبال دارد که متاسفانه نزد کاربران نوجوان ایرانی بسیار رایج شده، همچنین ارسال پیام های تبلیغاتی به مشترکان در ساعات مختلف شبانه روز از دیگر مواردی است که تا کنون سبب اعتراض بسیاری از افراد شده است.
گویا فرصت‌هایی که فناوری برای سوءاستفاده پیش‌روی متخلفان قرار می‌دهد همواره یک گام از قوانین بازدارنده جلوتر است. مهم‌ترین تجربه جامعه ما در این حوزه مربوط به سوءاستفاده از گوشی‌های تلفن همراه دوربین‌دیار می شود که به فاش کردن و اشاعه مسائلی شخصی افراد
پرداخته که در عرف و اخلاق جمعی ،جزو حریم خصوصی به حساب می آیند.
به همین منظور این تحقیق به بررسی این عوامل پرداخته و در صدد ارائه راه حل مناسب است.
تا شاید با کمک به نهادهای مسوول و مرتبط، بتواند گامی در جهت ساماندهی و جهت دهی این چالش های اجتماعی بردارد.
1-2 اهمیت تحقیق
تلفن همراه امروزه به بخشی از هویت افراد تبدیل شده است، بویژه نوجوانان و جوان‌ترها که شخصی و خصوصی بودن خط تماس و محتویات حافظه گوشی را نمادی از استقلال می دانند
. در حقیقت امروزه گوشی تلفن همراه آرشیوی قوی و منحصر به فردی است که دانسته‌ها، توانایی‌ ارتباطی و دسترسی فرد را به اطلاعات به روز آشکار می‌کند .
شکی نیست که استفاده از تلفن همراه یا همان موبایل در مقطعی از زمان، شیوه‌ای برای پز دادن و نوعی مد محسوب می شد ؛ اما امروزه کاربرد عمومی آن میان اقشار مختلف ، باعث شده که موبایل از یک وسیله تجملی و شاخص به ابزاری کارآمد و ضروری برای امور روزمره تبدیل شود.   به همین دلیل دیگر
جنبه‌های مدگونه و نوآورانه این کالای ارتباطی را در مدل‌های جدید گوشی‌های تلفن همراه و برخی کاربردهای پیشرفته آن جستجو کرد.
آنچه که در این میان لزوم بررسی نقش موبایل را بر فرهنگ ارتباطی کاربران ایرانی پررنگ تر می کند به ابعاد ورود این کالای وارداتی به کشور بر می گردد و خلا فرهنگی آن را قبل از نهادینه شدن بر ما آشکار می سازد.
کاربردهای ناصحیح و صحیح سرویس هایی مانند بلوتوث ، اینترنت ، مکالمه ویدیویی دیگر قابلیت های این وسیله ارتباطی، تلاش برای تغییر دیدگاه کاربران ایرانی را دراین زمینه ضروری تر می سازد . معضلات مختلف در استفاده گسترده از موبایل در بسیاری از ابعاد زندگی در جامعه کنونی بر ضرورت نگاه متفاوت بر فرهنگ استفاده از این وسیله ارتباطی صحه می گذارد و تلاش برای تغییر نگرش اقشار مختلف در این باره را پررنگ تر می کند.
تلفن همراه از آن جمله کالاهای وارداتی است که نه تنها قبل از ورود به کشور هیچگونه ابزار فرهنگی برای آن در نظر گرفته نشد بلکه سریعتر از آنچه که به نظر می رسید همه گیر شد و شاید همین مساله باعث گشت که همچنان برای استفاده از آن هیچ نوع مدیریت فرهنگی صورت نگیرد.
حال در این برهه از زمان که موبایل 80 درصد خانوارهای شهری و 51 درصد خانوار روستایی را درگیر خود کرده، تغییر و نگرش در فرهنگی که جامعه در استفاده از این کالا به آن سمت سوق پیدا کرده است بسیار قابل اهمیت می باشد.
فضای فعلی جامعه در استفاده از تلفن همراه همان طور که جای مباهات و رضایتمندی دارد در پاره ای اوقات نیز نگرانی هایی را به وجود می آورد که بازبینی و نگرش دوباره برای استفاده از این وسیله پرکاربرد و عادی شده را ضروری می سازد.
اعتیاد ، کاهش مهارت های ارتباطی و سوء استفاده های رفتاری همچون مزاحمت های تلفنی تنها بخش کوچکی از مضراتی است که موبایل بدون فرهنگ وارد جامعه ما کرده است و شاید در درجه اول بتوان مسئولان جامعه را از این بابت مقصر قلمداد کرد.
دراین عرصه متولیان امور فرهنگی كشور هم باید فعالتردر زمینه استفاده از تلفن همراه وارد شده تا فرهنگ استفاده سالم ازاین فناوری درکشورتقویت شده وتا حد مقدور، از بروز مشکلات ناشی از استفاده تلفن همراه در جامعه جلوگیری شود.
1-3 ضرورت تحقیق
اگرچه ورود تلفن همراه به کشور ما تا حد بالایی باعث ایجاد تسهیلات در برقراری ارتباطات شده و در بسیاری از حوزه های،تجاری، خلاقیت و نو آوری، اجتماعی و همچنین تولید علم دگرگونیهایی ایجاد کرده است لکن به موازات رشد و گسترش این ابزار شاهد، برخی آسیبها در جامعه بوده ایم .
در برخی موارد به راحتی می توان ادعا کرد که برای بسیاری از افراد زندگی بدون تلفن همراه امكانپذیر نیست یا دست‌كم مطلوبیتی ندارد.
اما در اینكه 46 میلیون كاربر ایرانی تلفن همراه تا چه حد از این فناوری‌ها بهره‌مند هستند جای بحث و تامل وجود دارد؟
اگرچه نفوذ كاربردهای تلفن همراه در شئون زندگی به پدیده‌ای جهانی تبدیل شده اما باید بررسی شود که مختل شدن این شبكه به معنای اختلال در زندگی طبیعی مردم می باشد.؟
درجامعه ما با وجود فروكش كردن تب اولیه استفاده از این وسیله ارتباطی، مقبولیتش به حدی رسیده كه در برخی مواقع مضرات جدی و اساسی این فناوری مدرن را مخفی و نادیده نگه داشته است، مضرات و چالش هایی كه درحوزه‌های متنوع اجتماعی، فرهنگی، رفتاری، روان‌شناسی، پزشكی، قانونی، جزایی و … ایجاد شده و با كمی دقت و موشكافی می‌توان به دامنه تاثیر نامطلوب آن در جامعه پی برد.
در حقیقت از یک دیدگاه آسیب‌شناسانه می‌توان تلفن همراه را یک منبع بزرگ برای تولید نارسایی‌ها و معضلاتی دانست كه آشكارا یا پنهان در مناسبات زندگی كاربران نفوذ كرده است.
با این حال دسترسی سریع به دوستان آشکار و پنهان، قابلیت مخفی نگهداشتن اطلاعات، بهره‌مندی از سرویس پیام کوتاه برای مخفیکاری بیشتر و دسترسی آسان به انواع بازی‌ها و شیوه‌های انتقال فایل‌های صوتی و تصویری مزایایی تلفن همراه هستند که برای هر کاربری فریبنده و مطلوب به نظر می‌رسد؛ اما با کمی دقت می‌توان دریافت این ویژگی‌ها شرایط بهتری برای سوءاستفاده و ایجاد و اشاعه ناهنجاری‌های رفتاری و شخصیتی پدید می‌آورد.
در این ویژگی‌ها زندگی دوگانه‌ای را برای کاربر رقم زده شده است . اگرچه انتقال اطلاعات امری مطلوب محسوب می‌شود، اما نمی‌توان نقش محدودیت‌های منطقی برای کودکان و نوجوانان را نادیده گرفت؛ در حالی که انتقال اطلاعات از طریق تلفن همراه تقریبا هیچ محدودیتی نمی‌شناسد و قابلیت‌های فنی دیگری نظیر درگاه مادون قرمز، بلوتوث، پیام تصویری و … که در گوشی‌ها تعبیه شده‌اند، اندیشه ایجاد با اعمال هر محدودیتی را عقیم می‌سازد. در چنین شرایطی افراد در معرض اطلاعاتی قرار می‌گیرند که قدرت تشخیص خوب و بد آن را ندارند یا در حالتی عمومی‌تر حداقل با اخلاق فردی و اجتماعی ناسازگار است.
این درحالیست که برخی کارشناسان معتقدند که ضعف فرهنگ سازی در استفاده از تلفن همراه مشكل عمده این وسیله ارتباطی در كشور به حساب می آید.
ضرورت این تحقیق نشان می دهد علاوه بر نهادی های قانون گذار اپراتورهای تلفن همراه به غیراز واگذاری بدون محدودیت سیمکارت تلفن همراه باید در زمینه ایجاد برخی محدودیت وتدوین آیین نامه های مناسب برای استفاده از سرویس های گوناگون این وسیله ارتباطی به صورت دقیقتر و با برنامه ریزی مناسب تر عمل کنند.
متاسفانه در بسیاری موارد تلفن همراه در كشور ما به ابزاری برای اشاعه منكرات و تهدیدات سیاسی و اجتماعی تبدیل شده که بازبینی و نگرش درخصوص استفاده از این وسیله پركاربرد و عادی را ضروری می‌سازد.
به همین منظور مجموعه كاربران، ارائه‌كنندگان خدمات و قانونگذاران و دولت‌ها را در معرض اقدامات پیشگیرانه قرار می‌دهد كه پیش از هر چیز شناخت ماهیت انواع و اقسام آسیب‌ها و دامنه نفوذ آنها نیاز دراین میان امری ضروری است.
به همین جهت این نوشتار به نفش تلفن همراه بر فرهنگ ارتباطی کاربران ایرانی تلفن همراه در میان عموم و نگرانی‌های موجود در این حوزه پرداخته‌ است.
1-4 اهداف تحقیق
هدف اصلی:
بررسی نقش تلفن همراه بر فرهنگ ارتباطی کاربران ایرانی
اهداف فرعی:

• شناخت راه هایی برای مقابله با تبعات منفی تلفن همراه
• تغییر نگرش افراد نسبت به کارایی این وسیله ارتباطی
• مهندسی فرهنگی به منظور استفاده بهینه از این وسیله ارتباطی

1-5 سئوالات تحقیق
1-آیا بین استفاده از تلفن همراه وچالش های فرهنگی رابطه معنا دار وجود دارد؟
2-آیا بین استفاده از تلفن همراه و اجتماع گریزی افراد جامعه رابطه معنا داری وجوددارد؟
3-آیا بین استفاده از تلفن همراه وافزایش اطلاعات کاربران از محیط اجتماعی رابطه معنا داری وجوددارد؟
4-آیا بین استفاده از تلفن همراه و روش های جدید برقراری ارتباط رابطه مستقیمی وجود دارد؟
5-آیا بین استفاده از تلفن همراه و شکل گیری شبکه های مجازی رابطه معنی داری وجود دارد؟
1-6 فرضیه های تحقیق
1-بین میزان استفاده از تلفن همراه و اجتماع گریزی افراد رابطه معنی داری وجود دارد
2-بین استفاده از تلفن همراه و افزایش اطلاعات کاربران از محیط اجتماعی رابطه معنی دار وجود دارد
3- بین نحوه استفاده از تلفن همراه و شکل گیری جامعه مجازی ارتباط مستقیم وجود دارد
4- بین استفاده از تلفن همراه وروش های جدید برقراری ارتباط رابطه معنی داری وجود دارد
5- بین استفاده از تلفن همراه و چالش های فرهنگی رابطه مستقیمی وجود دارد
1-7 تعاریف عملیاتی مقوله ها
فرهنگ :
فرهنگ سری پیچیده ای از الگوهای مشترک رفتار و باور است. اجزای فرهنگ عبارتند از: زبان، رفتار، سمبل ها، هنجارها، رسوم، باورها، دانش، نگرش، درک، هنر ،تاریخ، اشیاء، ساختمان ها، غذا، لباس، سلایق و هر چیز دیگری که مردم یک جامعه با آن زندگی می کنند، به آن اعتقاد دارند و به آن وفادارند. مانند فرهنگ ایرانی.
ارتباطات :
ارتباطات به فرایند تبادل افکار، پیام ها، یا اطلاعات با یک فرد، گروه یا جمعیت از طریق گفتار، اشاره، نوشتار، یا رفتار اطلاق می گردد. اجزاء این فرایند شامل: فرستنده، پیام، انتقال، مجرا، گیرنده و بازخورد می باشد. اولین و ساده ترین مدل ارتباطات را هارولد لاسول ارائه داد که این سوالات را مطرح می کند: چه کسی می گوید؟ چه می گوید؟ از طریق چه کانالی؟ به چه کسی؟ با چه تأثیری؟
ارتباط :
ارتباط عبارتست از عملی كه طی آن یک یا چند نفر به تبادل خبر ، اطلاع ، نقطه نظرها ، گرایشها و تجربه خود می پردازند .
تلفن همراه :
تلفن همراه یک وسیله ارتباطی است که پیشرفت تراز تلفن ثابت طراحی شده و به دلیل تکنولوژی بدون سیم آن در هر مکان و زمان قابل حمل و استفاده خواهد بود.
کاربر:
به فردی که از خدمات یا سرویس های موجود در جامعه استفاده می کند، کاربر گفته می شود . همانند کابر تلفن همراه ، کاربر اینترنت ، کاربر بانکداری الکترونیکی و غیره
جامعه مجازی:
جامعه ای مجازی به جامعه ای دلالت دارد كه ارتباطات در آن چهره به چهره نیست و نوع ارتباطات داخل آن با نوع ارتباطات داخل در یک جامعه جغرافیایی تفاوت دارد وابزار و تكنولوژیهای ارتباطی ابعاد جدیدی را به این جامعه داده و آن را گستردهتر کرده است. در مجموع جوامع مجازی، جوامعی هستند بدون مرز و در حال رشد و گسترش كه اصولاً جوامع فعلی ما به آن وابسته هستند. همانند جوامع اینترنتی

خرید فایل متن کامل این پایان نامه : 

نو آوری فرهنگی :
نوآوری فرهنگی رواج ایده‌ها،ارزشها،مصنوعات وسبكهای زندگی جدید در جامعه و دنیای كاری است و استعدادها و توانایی های افراد را برای ایجاد تغییرات كشف ، شناسایی و پرورش می دهد.
امنیت :
امنیت یک مفهوم احساسی است از اینکه افراد جامعه انسانی باید به این اطمینان خاطر برسند كه می‌توانند بدون داشتن دغدغه فكری، یک زندگی توام با آرامش و آسودگی داشته باشند. امنیت به هر عاملی که آرامش انسان را در پی داشته باشد اطلاق می شود. همچون امنیت اجتماعی
شبکه های دوست یابی:
شبکه های دوست یابی نوعی شبکه اجتماعی غیرحضوری برای ارتباطات زنده است که با عضویت در آن ابزارهای متنوعی برای دوست یابی از کل جهان در دسترس است. در این شبکه ها نحوه و چگونگی برقراری ارتباط با دوستان بدون حضور فیزیکی ارائه می شود. نظیر شبکه فیس بوک و توتیر
فرهنگ بیگانه:
مجموعه ای از آداب و رسوم و قواعد و مقرراتی است که از کشورهای دیگر به طور خواسته یا ناخواسته وارد کشور شده و در برقراری ارتباطات اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد و تا حدی به عادت تبدیل می شود.همچون فرهنگ غرب زدگی
محیط های اجتماعی :
به مفهومی از جامعه اطلاق می شود که در آن افراد با هم ارتباط دارد. به نوعی هر محیطی که در آن افراد مختلف با فرهنگ های متفاوت با هم جمع شوند. نظیر محیط های علمی ،پژوهشی
بزه اجتماعی:
مهندسی فرهنگی:
طراحى، نوسازى و بازسازى سیستم فرهنگی ویافتن راه کارهای علمی برای جهت دهی و سامان دهی مقوله مشخصی از فرهنگ را مهندسی فرهنگی می گویند. همانند افزایش کارایی تلفن همراه دربین مردم جامعه
چالش های فرهنگی :
دغدغه های فرهنگی به نوعی برگرفته از تهدید ها و تنگناهایی است که ازورود سایر فرهنگ ها به کشور نشات می گیرد. استفاده بی هنگام از تلفن همراه در امکانی نظیر مسجد، بیمارستان غیره…
1-8 چارچوب نظری تحقیق:
نظریه شکاف آگاهی به فاصلة اطلاعات درمیان اقشار و طبقات مختلف جامعه و دریافت و دسترسی آنان به اطلاعات می پردازد.این نظریه اعتقاد دارد افرادی که از فقر مالی برخوردارند، از نظر اطلاعاتی نیز فقیرند. این تحقیق اینطور اذعان دارد که در 15 سال پیش وقتی که تلفن همراه وارد کشور ما شد ، این ابزار به یکی از فناوری های لوکس روز تبدیل شده بود که تنها عده معدودی از افراد جامعه که در بیشتر مواقع افراد متمول را تشکیل می دادند و از آن استفاده     می کردند. درنتیجه برخی اطلاعات تنها در بین این افراد مبادله می شد و به شکاف اطلاعات در بین افراد جامعه دامن می زد.
نظریة اشاعة نوآوری که توسط راجرز بیان شد، به تغییری که به واسطة ظهور نوآوری در جوامع اتفاق می افتد اشاره می کند، و آن را فرایندی می داند که از طریق آن به تدریج، نوآوری در یک جامعه مورد پذیرش عموم قرار می گیرد.
مطابق نظر راجرز، رسانه های جمعی در مرحلة اول یعنی مرحله آگاهی و اطلاع رسانی، نقش بسیار تعیین کننده ای دارند و در مراحل بعد نقش ارتباطات میان فردی مؤثرتر است. در فرایند اشاعه نوآوری، رهبران فکری که معمولاً افرادی با تحصیلات و پایگاه اجتماعی بالاتر هستند در پذیرش این نوآوری به کمک گرفته می شوند. فرایند همگانی شدن تلفن همراه در ایران کاملا با نظریه اشاعه و نوآوری منطبق است.به دلیل اینکه تعداد افرادی که دربدو ورود،این و.سیله ارتباطی را خریداری کرده ومورد استفاده قرار دادند بسیار محدود بود. اما به مرور زمان با گسترش موبایل ، این وسیله ارتباطی همگانی شد و امروز در اختیار تمامی افراد قرارگرفته است.
همچنین نظریه جامعه اطلاعاتی در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است.
درجامعه اطلاعاتی ،ارتباطات، عامل انتقال دهنده واقعی برای ایجاد تغییر و تحول در هر فرد به منظور دستیابی عملی به اطلاعات بی حد و مرز است . در این جامعه شبكه اطلاعاتی جهانی، جایگزین سرویس ارتباطات سنتی جهانی شده است.
درجامعه اطلاعاتی الگوهای سطح زندگی، شغلی، اوقات فراغت، نظام آموزشی، و عرصه داد و ستد مشخصاً از پیشرفت اطلاعات و دانش فنی متأثر است. به همین جهت می توان گفت که امروزه تلفن همراه تبدیل به ابزاری شده.که با پشتبانی از سرویس های مختلف توانسته با سرعت بالایی نقش گسترده ای در تبادل و انتقال اطلاعات وفرایند داد و ستد در زندگی اجتماعی افراد ایفا کند.