به طور کلی اثرات زیست محیطی به تغییر فیزیکی، شیمیایی، بیوفیزیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محیط زیست بر اثر یک یا چند فعالیت اطلاق می شود و شناسایی اثرات زیست محیطی، بخش عمده و اصلی را در روند مطالعات زیست محیطی تشکیل می دهد. شناسایی آثار و پیامدها ممکن است مثبت یا منفی بوده، پس این موارد باید مورد شناسایی قرار گرفته و اهمیت هر نوع اثر با پیامد مشخص شده و منافع و مضرات آن به طور مستند و منطقی تشریح گردد. (www.tourismscience.ir)

   در این میان، لزوم به کارگیری مدل EIA (Environmental Impact Assessment) ارزیابی اثرات زیست محیطی، در زمان معرفی یک پروژه برای مشخص کردن نوع اثرات و اندازه اثرات و راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی و ناسازگار با محیط زیست ارائه می دهد. لازم به ذکر است که EIA تصمیم به اجرا شدن یا نشدن یک پروژه نمی گیرد، بلکه پیامدهای زیست محیطی را پیش بینی کرده، در پیش روی تصمیم گیران قرار می دهد.

   در این تحقیق سعی شده است تا با مطالعه موردی منطقه ساحلی چاف تا چمخاله، تبیینی از نقش توریسم و توسعه آن به لحاظ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی به دست آید و عوامل و فاکتورهای متأثر از توسعه گردشگری مورد ارزیابی قرار گیرد. لذا با به کارگیری مدل EIA و نتایج به دست آمده از یک ماتریس ساده، امکان ثبت دائمی وقایع را در یک فرایند تصمیم گیری فراهم می آورد. در این تحقیق با بهره گرفتن از ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM) در فاز بهره برداری امکانات توریستی بر چهار محیط فیزیکی – شیمیایی، اکولوژیکی – بیولوژیکی، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی- فنی می باشد.

1-1 بیان مسأله

   بنابراین، با توجه به اینکه هر فعالیتی مستلزم بر گرفتن موادی از طبیعت و دفع موادی دیگر درآن است، کلیه فعالیت ها در راستای هر هدفی باید در چارچوب ظرفیت های محدود محیط زیست مورد بررسی قرار گیرد تا به بقا و پایداری محیط زیست لطمه ای وارد نگردد.

(همائی فر و دیگران،sep2011،ص1و2)

   امروزه اکثر محققان و متخصصان اذعان دارند که گردشگری را باید به شیوه ای کنترل شده، یکپارچه و پایدار و بر اساس برنامه ریزی عقلایی توسعه داد و مدیریت کرد. (شاکری،1386،ص3) بر این اساس، اگرچه گردشگری دارای آثار منفی بر محیط زیست است و گردشگران مصرف کننده منابع می باشند، اما این صنعت استعداد جایگیری در فرایند توسعه پایدار را دارد.

در این میان، مناطق ساحلی به خصوص سواحل ماسه ای به طور ذاتی برای انسان ها جاذب و از پتانسیل لازم جهت اجتماع گردشگران برخوردار است. اما نکته ای که نباید فراموش شود این است که “اکولوژی محیط زیست ساحلی” خیلی حساس و آسیب پذیر بوده و فشار ناشی از فعالیت های توریستی می تواند تعادل اکولوژیکی محیط را برهم بزند. (رحمانی،1388)

   در حال حاضر استفاده از مناطق ساحلی به یک معضل و مسأله تبدیل گردیده و عموم اشخاص اعم از دولتی وخصوصی به عناوین و شیوه های مختلف در صدد بهره برداری حداکثر از ساحل هستند، که بدون توجه به منافع و لزوم بهره برداری بهینه و جمعی صورت می گیرد.

   منطقه چاف تا چمخاله (از شهر چاف و چمخاله) از مناطق ساحلی و توریستی استان گیلان محسوب شده که از توابع شهرستان لنگرود به شمار می رود. استقرار بخش

   به طور کلی اثرات زیست محیطی به تغییر فیزیکی، شیمیایی، بیوفیزیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محیط زیست بر اثر یک یا چند فعالیت اطلاق می شود و شناسایی اثرات زیست محیطی، بخش عمده و اصلی را در روند مطالعات زیست محیطی تشکیل می دهد. شناسایی آثار و پیامدها ممکن است مثبت یا منفی بوده، پس این موارد باید مورد شناسایی قرار گرفته و اهمیت هر نوع اثر با پیامد مشخص شده و منافع و مضرات آن به طور مستند و منطقی تشریح گردد. (www.tourismscience.ir)

   در این میان، لزوم به کارگیری مدل EIA (Environmental Impact Assessment) ارزیابی اثرات زیست محیطی، در زمان معرفی یک پروژه برای مشخص کردن نوع اثرات و اندازه اثرات و راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی و ناسازگار با محیط زیست ارائه می دهد. لازم به ذکر است که EIA تصمیم به اجرا شدن یا نشدن یک پروژه نمی گیرد، بلکه پیامدهای زیست محیطی را پیش بینی کرده، در پیش روی تصمیم گیران قرار می دهد.

   در این تحقیق سعی شده است تا با مطالعه موردی منطقه ساحلی چاف تا چمخاله، تبیینی از نقش توریسم و توسعه آن به لحاظ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی به دست آید و عوامل و فاکتورهای متأثر از توسعه گردشگری مورد ارزیابی قرار گیرد. لذا با به کارگیری مدل EIA و نتایج به دست آمده از یک ماتریس ساده، امکان ثبت دائمی وقایع را در یک فرایند تصمیم گیری فراهم می آورد. در این تحقیق با بهره گرفتن از ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM) در فاز بهره برداری امکانات توریستی بر چهار محیط فیزیکی – شیمیایی، اکولوژیکی – بیولوژیکی، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی- فنی می باشد.

1-1 بیان مسأله

   بنابراین، با توجه به اینکه هر فعالیتی مستلزم بر گرفتن موادی از طبیعت و دفع موادی دیگر درآن است، کلیه فعالیت ها در راستای هر هدفی باید در چارچوب ظرفیت های محدود محیط زیست مورد بررسی قرار گیرد تا به بقا و پایداری محیط زیست لطمه ای وارد نگردد.

(همائی فر و دیگران،sep2011،ص1و2)

   امروزه اکثر محققان و متخصصان اذعان دارند که گردشگری را باید به شیوه ای کنترل شده، یکپارچه و پایدار و بر اساس برنامه ریزی عقلایی توسعه داد و مدیریت کرد. (شاکری،1386،ص3) بر این اساس، اگرچه گردشگری دارای آثار منفی بر محیط زیست است و گردشگران مصرف کننده منابع می باشند، اما این صنعت استعداد جایگیری در فرایند توسعه پایدار را دارد.

در این میان، مناطق ساحلی به خصوص سواحل ماسه ای به طور ذاتی برای انسان ها جاذب و از پتانسیل لازم جهت اجتماع گردشگران برخوردار است. اما نکته ای که نباید فراموش شود این است که “اکولوژی محیط زیست ساحلی” خیلی حساس و آسیب پذیر بوده و فشار ناشی از فعالیت های توریستی می تواند تعادل اکولوژیکی محیط را برهم بزند. (رحمانی،1388)

   در حال حاضر استفاده از مناطق ساحلی به یک معضل و مسأله تبدیل گردیده و عموم اشخاص اعم از دولتی وخصوصی به عناوین و شیوه های مختلف در صدد بهره برداری حداکثر از ساحل هستند، که بدون توجه به منافع و لزوم بهره برداری بهینه و جمعی صورت می گیرد.

   منطقه چاف تا چمخاله (از شهر چاف و چمخاله) از مناطق ساحلی و توریستی استان گیلان محسوب شده که از توابع شهرستان لنگرود به شمار می رود. استقرار بخش عظیمی از اراضی در کنار ساحل دریا که بدان جلوه خاصی داده است، از دیرباز مورد توجه بوده و بعد از ساحل شهرستان بندرانزلی دومین قطب توریستی از ساحل فعال درخطه گیلان به شمار می رود.

این منطقه به جهت توانایی های بالای خود دارای فرصت های قابل توجهی برای توسعه پایدار است. استفاده از فرصت های بی نظیر منطقه از آن جهت که بدون برنامه ریزی جامع و بدون توجه به توسعه پایدار بوده، خود به عاملی در جهت توسعه ناپایدار و تخریب و همچنین آلودگی محیط زیست بدل شده است. (ملکی،1388،ص280)

   بنابراین، بررسی و مطالعه هر گونه عاملی که سبب کاهش توان (پتانسیل) محیط زیست و توریسم منطقه مورد مطالعه باشد، ضروری به نظر می رسد.

 1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق و کاربرد نتایج آن

   انجام تحقیقات برای ارزیابی محیط طبیعی امری ضروری است، چرا که با ارزیابی نواحی مختلف، برنامه ریزان و طرح پردازان خواهند توانست با اطمینان خاطر با شناخت نواحی حساس، به خصوص نواحی حساس ساحلی به توسعه پایدار گردشگری دست یابند. این مهم هم باعث جذب گردشگر می شود و هم محیط را برای استفاده مناسب نسل های آینده حفظ خواهد کرد.

 1-3 پرسش اصلی تحقیق (سؤال تحقیق )

   – پیامدهای زیست محیطی توسعه توریسم، در ناحیه چاف – چمخاله چیست ؟

   – تأثیر پیامدهای زیست محیطی توسعه توریسم با روشEIA در ناحیه چاف – چمخاله به چه میزان است؟

 1-4 اهداف تحقیق

مهم ترین اهدافی که در پژوهش حاضر مدنظر قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

   ـ شناسایی انواع پیامدهای زیست محیطی

ـ ارائه راهکار برای تعدیل پیامدهای سوء و توسعه پیامدهای مثبت

 1- 5 فرضیات تحقیق

   ـ به نظر می رسد که توسعه توریسم در ناحیه مطالعاتی آثار زیست محیطی به همراه دارد.

   ـ بین کیفیت محیط زیست و افزایش تعداد گردشگران در ناحیه مطالعاتی رابطه وجود دارد.

 1- 6 روش تحقیق

   در این تحقیق با بهره گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و مدلEIA انجام شده که به بررسی وضع موجود پرداخته و ویژگی های منطقه را مورد مطالعه قرار داده و با توجه به اطلاعات موجود پیامدهای زیست محیطی منطقه مورد مطالعه، بررسی می شود. همچنین از نظر هدف، تحقیقی کاربردی محسوب می‎شود.

1- 7 ابزار گردآوری

دراین تحقیق با توجه به لزوم جمع آوری اطلاعات محیطی از روش اسنادی (کتابخانه ای) و عكس استفاده می شود.

– مطالعات اسنادی که شامل بررسی کتب، مقالات و پایان نامه های مرتبط با موضوع و مفاهیم مورد نظر نوشته شده است.

 1- 8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

   پس از جمع آوری اطلاعات و داده ها با تنظیم جداول و با بهره گرفتن از نرم افزار Excel و مدل EIA مورد تجزیه و تحلیل كمّی و كیفی قرار خواهد گرفت تا متناسب با موضوع تحقیق، خروجی های مورد نظر ازآن استخراج شود.

 1- 9 جامعه آماری پژوهش

    جامعه آماری در پژوهش حاضر، ساکنان بومی منطقه چاف تا چمخاله است، که در آن در پی یافتن پاسخ فرضیات تحقیق و دستیابی به اهداف مورد نظر، اقدام به تدوین پرسشنامه در راستای موضوع مورد بحث گردید. لذا به طور نمونه از 100 نفر که شامل افراد بومی، کارشناسان و مدیران بودند، به منظور نظر سنجی و تکمیل پرسشنامه استفاده گردید.

پایان نامه

 عظیمی از اراضی در کنار ساحل دریا که بدان جلوه خاصی داده است، از دیرباز مورد توجه بوده و بعد از ساحل شهرستان بندرانزلی دومین قطب توریستی از ساحل فعال درخطه گیلان به شمار می رود.

این منطقه به جهت توانایی های بالای خود دارای فرصت های قابل توجهی برای توسعه پایدار است. استفاده از فرصت های بی نظیر منطقه از آن جهت که بدون برنامه ریزی جامع و بدون توجه به توسعه پایدار بوده، خود به عاملی در جهت توسعه ناپایدار و تخریب و همچنین آلودگی محیط زیست بدل شده است. (ملکی،1388،ص280)

   بنابراین، بررسی و مطالعه هر گونه عاملی که سبب کاهش توان (پتانسیل) محیط زیست و توریسم منطقه مورد مطالعه باشد، ضروری به نظر می رسد.

 1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق و کاربرد نتایج آن

   انجام تحقیقات برای ارزیابی محیط طبیعی امری ضروری است، چرا که با ارزیابی نواحی مختلف، برنامه ریزان و طرح پردازان خواهند توانست با اطمینان خاطر با شناخت نواحی حساس، به خصوص نواحی حساس ساحلی به توسعه پایدار گردشگری دست یابند. این مهم هم باعث جذب گردشگر می شود و هم محیط را برای استفاده مناسب نسل های آینده حفظ خواهد کرد.

 1-3 پرسش اصلی تحقیق (سؤال تحقیق )

   – پیامدهای زیست محیطی توسعه توریسم، در ناحیه چاف – چمخاله چیست ؟

   – تأثیر پیامدهای زیست محیطی توسعه توریسم با روشEIA در ناحیه چاف – چمخاله به چه میزان است؟

 1-4 اهداف تحقیق

مهم ترین اهدافی که در پژوهش حاضر مدنظر قرار گرفته به شرح زیر می باشد:

   ـ شناسایی انواع پیامدهای زیست محیطی

ـ ارائه راهکار برای تعدیل پیامدهای سوء و توسعه پیامدهای مثبت

 1- 5 فرضیات تحقیق

   ـ به نظر می رسد که توسعه توریسم در ناحیه مطالعاتی آثار زیست محیطی به همراه دارد.

   ـ بین کیفیت محیط زیست و افزایش تعداد گردشگران در ناحیه مطالعاتی رابطه وجود دارد.

 1- 6 روش تحقیق

   در این تحقیق با بهره گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و مدلEIA انجام شده که به بررسی وضع موجود پرداخته و ویژگی های منطقه را مورد مطالعه قرار داده و با توجه به اطلاعات موجود پیامدهای زیست محیطی منطقه مورد مطالعه، بررسی می شود. همچنین از نظر هدف، تحقیقی کاربردی محسوب می‎شود.

1- 7 ابزار گردآوری

دراین تحقیق با توجه به لزوم جمع آوری اطلاعات محیطی از روش اسنادی (کتابخانه ای) و عكس استفاده می شود.

– مطالعات اسنادی که شامل بررسی کتب، مقالات و پایان نامه های مرتبط با موضوع و مفاهیم مورد نظر نوشته شده است.

 1- 8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

   پس از جمع آوری اطلاعات و داده ها با تنظیم جداول و با بهره گرفتن از نرم افزار Excel و مدل EIA مورد تجزیه و تحلیل كمّی و كیفی قرار خواهد گرفت تا متناسب با موضوع تحقیق، خروجی های مورد نظر ازآن استخراج شود.

 1- 9 جامعه آماری پژوهش

    جامعه آماری در پژوهش حاضر، ساکنان بومی منطقه چاف تا چمخاله است، که در آن در پی یافتن پاسخ فرضیات تحقیق و دستیابی به اهداف مورد نظر، اقدام به تدوین پرسشنامه در راستای موضوع مورد بحث گردید. لذا به طور نمونه از 100 نفر که شامل افراد بومی، کارشناسان و مدیران بودند، به منظور نظر سنجی و تکمیل پرسشنامه استفاده گردید.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...