در حالی که حفظ یا تأمین پایداری درحوضه رودخانه ها نیازمند توجهی عمیق به نگرشی جامع است که اساس آن برخوردی اکوسیستمی با رودخانه ها می باشد. در این نوع نگرش ، آبگیر، کانال اصلی رودخانه ، دشتهای سیلابی، حریم ها، تالابها، دریاچه ها و مصب ها همراه با همه ساکنان هر حوضه که

دارای احساس عمیقی از وابستگی به رودخانه ها هستند، اکوسیستم هررودخانه را تشكیل می دهند که خود بهترین واحد مدیریتی هم می باشد. تخریب و نابودی حوضه بسیاری از رودخانه ها، توسعه را از اساس با خطر ناپایداری روبه روساخته است . شناخت و تحلیل ناپایداری حوضه های رودخانه ای و چالشهایی که مدیران با آن روبه رو هستند ضرورتی قطعی دارد و هدفی است که در این تحقیق پیگیری شده است. تحقیقات محققانی از قبیل (نیوسون و غاز ی، 1995)، (وین پنی، 1997)، (وین پنی، 1998)، (جوبین، 1999) ، (آی ، یو، سی ، ان، 2000)، (دبلیو،سی ، دی، 2000) و (غازی، 1381) هریک ، از یک یا چند دیدگاه قابل توجه است . مدیریت یکپارچه حوضه های رودخانه ای به اندازه جنبه های اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی با فن و صنعت نیز سروکار دارد و برای یک هدف یکپارچه مورد استفاده قرار می گیرد. در این میان فعالیت های مهم مرتبط با مدیریت رودخانه ها عبارتند از: مدیریت رودخانه ها- مدیریت یکپارچه کنترل سیل- مدیریت یکپارچه کنترل رسوب و توسعه طرح ریزی و سیاست گزاری اصلی رودخانه. نکته مهم در مدیریت یکپارچه حوضه های رودخانه ای برقراری توازن در فعالیت های مدیریت آب با توسعه اقتصادی و اکولوژیکی و بهره گیری درست محیطی و عقلانی از منابع طبیعی است(Vis،2001). ولی آنچه که به تحقیق حاضر بعد برجسته ای بخشیده است نگرشی جامع با هدف حفاظت و پایداری رودخانه ها است . همچنین معرفی و تحلیل مدلی که می تواند چارچوبی مطالعاتی برای دستیابی به توسعه و مدیریتی پایدار درحوضه ها در اختیار نهد، هدف نهایی تحقیق و تحلیل راتشكیل داده است .

این پایان نامه در پنج فصل تنظیم شده است، که به شرح ذیل می باشد:

1- کلیات تحقیق

2- مرور منابع

3- مواد و روشها

4- تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق

5- بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

خرید فایل متن کامل این پایان نامه : 

1-1- بیان مسئله وضرورت انجام تحقیق    

امروزه اکثریت مردم و مسئولین بخشهای مختلف مدیریت منابع طبیعی به این امر واقف میباشند که تنها راه حل دائمی و پایدار جهت استفاده مناسب از منابع طبیعی و منابع آب برای اراضی کشاورزی همانا استفاده صحیح از فعالیتهای آبخیزداری در عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی میباشد.

در حوضه های رودخانه ای عوامل بسیاری بر یکدیگر تأثیر می گذارند، شناخت این عوامل و ارتباط بین آنها بصورت نگرش جامع و سیستمی می تواند از عوامل تخریب کاسته و روند اصلاحی حوضه را تسریع نماید. حفاظت و بهره برداری مطلوب و مدیریت پایدار منابع در حوضه آبخیز به منظور تأمین نیازهای ساکنین حوضه از اولویت های مهم در دهه های اخیر است(قبادیان،1380).

مدیریتهای ناقص و نامناسب این منابع باعث تخریب محیط زیست ، کاهش تولید و بهره وری ، کاهش درآمد و نهایتا ناپایداری توسعه منطقه خواهد شد. بنابراین بهترین و مناسب ترین و طبیعی ترین جایگاه و ظرف مدیریت منابع حوزه های آبخیز با رویکرد توسعه پایدار بشمار می رود.

محدوده مطالعاتی در این تحقیق، حوضه آبخیز پسیخان است که در محدوده سیاسی شهرستان شفت، صومعه سرا، و رشت می باشد. در این تحقیق تلاش شده است تا با بررسی ویژگی های محیطی و پتانسیل های حوضه و شناخت مشکلات و تنگناهای موجود در آن، به تأثیر مدیریت یکپارچه در آگاهی یافتن از توانائی ها و قابلیت های حوضه پرداخته شود و به دنبال آن، راه کارهای مناسب در جهت کاهش و یا حذف این مشکلات و افزایش قابلیت ها ارائه شود.

مدیریت جامع و یکپارچه و استفاده صحیح از منابع در کاهش خسارات سیل و رسوب نقش اساسی داشته و هدفمند کردن و بهره برداری مطلوب همراه با مدیریت پایدار منابع، زمینه مناسب به منظور تأمین نیازهای ساکنین حوضه از اولویت های مهم در دهه های اخیر است.

1-2- سوال تحقیق

– آیا مدیریت یکپارچه بر روند استفاده بهینه از منابع آب در حوضه مؤثر است؟

1-3- فرضیه تحقیق

– به نظر می رسد عوامل انسانی و اجرای پروژه های مختلف بدون هماهنگی لازم بر روند تخریب حوضه مؤثر باشد.

– به نظر می رسد اجرای مدیریت یکپارچه درحوضه های رودخانه ای کشور در حفظ منابع آب و خاک بسیار تاثیر دارد.

1-4- اهداف تحقیق

در فرایند تحقیق، اهداف مختلفی مد نظر است که در این تحقیق اهداف زیر مد نظر است:

1- شناخت مشکلات موجود در حوضه و راه های اصلاح آن و یافتن بهترین روش جهت بهبود وضعیت حوضه.

2- پتانسیل یابی و یافتن روش های مناسب جهت بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی ساکنان حوضه.

3- شناخت جاذبه های گردشگری و اکوتوریسم منطقه درجهت ایجاد اشتغال و درنتیجه عدم ورود به عرصه های منابع طبیعی.

1-5- دلایل انتخاب موضوع

از آنجا که تحقیق خاصی در این مورد صورت نگرفته و با توجه به اهمیت موضوع و علاقه اینجانب و با تبادل نظر با استاد راهنما موضوع فوق را انتخاب نموده و پژوهش را آغاز کردم ، امیدوارم زمینه را برای تحقیقات بعدی فراهم کرده باشم .

1 -6- تنگناها و محدودیت های تحقیق

هر تحقیقی مشکلات مخصوص به خود را دارد که برخی از آنها عبارتند از:

عدم وجود آمار و اطلاعات کافی منطقه مورد مطالعه

عدم همکاری سازمانها و مراکز دولتی در زمینه ارائه اطلاعات

وسعت زیاد محدوده ی مورد مطالعه در رابطه با موضوع

با توجه به محدودیت ها و تنگنا هایی در خصوص جمع آوری اطلاعات و آمار دقیق در نگارش این پایان نامه ، با تلاش و کوشش فراوان این مشکل برطرف گردید .