قهوه‌ای شدن آنزیمی مهم‌ترین ناهنجاری فیزیولوژیکی است که به‌شدت کیفیت پس از برداشت و عمر انباری ازگیل ژاپنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر آب مقطر و تعدادی از عوامل ضد قهوه‌ای شدن آنزیمی از جمله اسید آسکوربیک (1 و 2 درصد)، اسید سیتریک (5/0 و 1 درصد)، هگزامتافسفات سدیم (5/0 و 1 درصد) و اثر ترکیبی این مواد (در 2 غلظت)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با 3 عامل زمان (7 سطح)، بسته‌بندی (2 سطح) و تیمار شیمیایی(9 سطح) برای صفت کاهش وزن و 2 عامل بسته‌بندی (2 سطح) و تیمار شیمیایی (10 سطح) برای سایر صفات، بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار طراحی شد. میوه‌های تیمار شده پس از بسته‌بندی به دو روش (ظروف پلی‌استیرنی یا ظروف پلی‌استیرنی پوشیده شده با فیلم‌های پلی‌اتیلنی سبک) به مدت 35 روز در انبار سرد نگهداری شده و پس از آن به منظور ایجاد حالت مشابه با بازار، بدون پوشش به ‌مدت 2 روز دیگر در دمای 25 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی از قبیل کاهش وزن، شاخص قهوه‌ای شدن، مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتر (TA)، TSS/TA، ویتامین ث، فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی­اکسیدانی میوه­ ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد هگزامتافسفات سدیم بیشترین تاثیر را در کنترل کاهش وزن نمونه‌ها داشت. تیمارهای اسید آسکوربیک 2 درصد، اسید سیتریک 1 درصد و هگزامتافسفات سدیم 1 درصد نیز کمترین شاخص قهوه‌ای شدن را به خود اختصاص دادند. پس از 2 + 35 روز نگهداری، در تمام نمونه‌ها میزان TSS (به‌جز تیمار اسید آسکوربیک 2 درصد) و TA کاهش و در مقابل، میزان TSS/TA افزایش یافت. همچنین مشخص شد ویتامین ث میوه‌ها در پایان مدت نگهداری کاهش معنی‌داری داشته است اما تیمار اسید آسکوربیک 2 درصد توانست آن را در حد مطلوبی حفظ نماید. علاوه بر این بیشترین مقدار فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در میوه‌های تیمار شده با اسید آسکوربیک 2 درصد و محلول ترکیبی با غلظت کمتر مشاهده شد. در مجموع مشخص شد که اسید آسکوربیک 2 درصد موثرترین تیمار جهت حفظ کیفیت میوه‌های ازگیل ژاپنی در طی انبارداری بوده است.

کلید واژه: ازگیل ژاپنی، اسید آسکوربیک، اسید سیتریک، قهوه‌ای شدن آنزیمی، هگزامتافسفات سدیم.

میوه­ ها منابع غنی از كربوهیدرات­ها، ویتامین­ها، آنتی‌اكسیدان­ها، پلی‌فنل­ها، مواد معدنی و فیبرهای غذایی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سرطان، بیماری‌های پوستی و سایر بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد (برتازا و همکاران، 2003). ارزش غذایی بالای این محصولات میزان تقاضای آن‌ ها را در طی سالیان اخیر بین مصرف كنندگان افزایش داده و بستری را جهت توسعه اقتصادی فراهم نموده است (فالر و فیالو، 2010).

تولید میوه‌هایی با کیفیت مطلوب از طریق اتخاذ تدابیر مدیریتی در حین فصل رشد امکان‌پذیر است اما یکی از مشکلات جدی در صنعت تولید محصولات باغی، حفظ کیفیت پس از برداشت آن‌ هاست. واکنش‌های متابولیکی در محصولات، پس از برداشت نیز ادامه پیدا می‌کند که می‌تواند شاخصه‌های کیفی آن‌ ها از جمله رنگ، طعم، عطر، ارزش غذایی و بافتشان را تحت تاثیر قرار داده و از بازارپسندی آن‌ ها بکاهد. این امر در مورد میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری که طبیعت فسادپذیرتری دارند بیشتر صدق می‌کند (فرناندو و همکاران، 2004).

تلفات پس از برداشت می‌تواند در هر نقطه از زنجیره‌ی تولید و بازاریابی رخ دهد و بسته به نوع محصول و محل تولید، بین 10 تا 50 درصد تخمین زده می‌شود (ماریا، 2007). زخم‌ها و صدمات مکانیکی از مهم‌ترین دلایل ضایعات در میوه‌هاست و جلوگیری از ایجاد چنین آسیب‌هایی در زمان برداشت یا پس از آن می‌تواند در حفظ کیفیت محصولات تاثیرگذار باشد (کاپلینی و سپونیس، 1984). همچنین آگاهی از فیزیولوژی پس از برداشت محصولات باغی که عبارتست از مطالعه‌ی فرایندهای زیستی بافت‌های گیاهی پس از جدا شدنشان از گیاه مادری، به همراه کاربرد تکنولوژی‌های پس از برداشت و انواع تیمار فیزیکی و شیمیایی جهت به حداکثر رساندن خصوصیات کیفی بسیار حائز اهمیت است (ماریا، 2007). البته امروزه با افزایش سطح آگاهی مصرف کنندگان، عدم استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی در صنایع غذایی مورد تاکید قرار گرفته است، لذا لزوم بررسی و شناسایی مواد طبیعی و غیرسمی موثر در افزایش ماندگاری محصولات بیشتر احساس می‌شود (رابرت و همکاران، 2003).

لازم به ذکر است شناخت روش‌های بهینه برای نگهداری حداکثری هر محصول خاص مستلزم انجام آزمایش‌های گوناگون است و نمی‌توان یک خط مشی کلی برای رسیدن به این هدف ترسیم کرد زیرا عوامل بسیاری از جمله شرایط تغذیه‌ای و اقلیمی در حین رشد و نمو، مرحله‌ی بلوغ هنگام برداشت، تفاوت‌های ژنتیکی بین ارقام مختلف و … در تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی پس از برداشت دخیل هستند (ماریا، 2007).

1-1- خاستگاه و تاریخچه ازگیل ژاپنی

1-2- مشخصات گیاه‌شناسی

ازگیل ژاپنی با نام علمی Eriobotrya japonica و نام انگلیسی Loquat درختی همیشه‌سبز و نیمه‌گرمسیری است و متعلق به خانواده Rosaceae و زیرخانواده Pomoideae می‌باشد. نام Eriobotrya از دو کلمه یونانی erion و botrys به معانی کرک و خوشه مشتق شده است که به کرکدار بودن برگ‌ها و میوه‌های این گیاه و فرم گلدهی آن اشاره دارد. کلمه japonica هم به ژاپن برمی‌گردد، چرا که ازگیل ژاپنی از این کشور به بسیاری از نقاط دنیا معرفی شد (حسین و همکاران، 2009).

این گیاه دارای گلهای کامل است و بیشتر ارقام آن خودگشن هستند، ولی در بعضی ارقام خودناسازگاری نیز دیده می‌شود. گلهای سفید رنگ ازگیل ژاپنی در پاییز شکوفا می‌شوند، میوه‌ها در طی زمستان رشد می‌کنند و در بهار می‌رسند. رنگ میوه‌های ازگیل ژاپنی از زرد کمرنگ تا نارنجی متغیر است. طعم آن‌ ها معمولا شیرین با یک ترشی ملایم است و بسیار آبدارند. میوه‌ها کروی یا تخم‌مرغی شکل‌اند و قطر آنها 2 تا 5 سانتیمتر و متوسط وزن آنها 30 تا 40 گرم می‌باشد که در ارقام بزرگ به 70 یا حتی به 170 گرم هم می‌رسد. معمولا 2 تا 4 بذر قهوه‌ای رنگ در هر میوه وجود دارد (لین و همکاران، 1999؛ لین و همکاران، 2007).

1-3- ازدیاد ازگیل ژاپنی

ازگیل ژاپنی از طریق بذر قابل تکثیر است اما مشکلاتی چون تفرق صفات، خودناسازگاری و دوره‌ی جوانی طولانی مانع استفاده از این روش تکثیر در باغات تجاری می‌شود. همچنین روش‌های دیگری از قبیل پیوند جوانه، خوابانیدن هوایی، کشت بافت و ریزازدیادی هم برای تکثیر ازگیل ژاپنی قابل استفاده است اما بهترین روش، پیوند شاخه روی دانهال‌های ازگیل ژاپنی، درخت به و بعضی گونه‌های جنس Eriobotrya است. پیوند زبانه‌ای، پیوند نیمانیم و پیوند اسکنه از جمله انواع پیوند شاخه‌اند که برای تکثیر این گیاه به‌کار می‌روند ( لین و همکاران، 1999).

1-4- نیازهای خاکی و اقلیمی

به‌طور کلی درخت ازگیل ژاپنی در نواحی نزدیک به دریا و بین عرض جغرافیای 20 تا 35 درجه و گاهی تا 45 درجه شمالی و جنوبی یافت می‌شود (بادنس و همکاران، 2000). این گیاه با نواحی مدیترانه‌ای کاملاً سازگار است و به‌‌دلیل نیازهای اقلیمی تقریباً مشابه با مرکبات، در مناطق مرکبات‌خیز به‌خوبی پرورش می‌یابد (پلات و کالیسکان،

قهوه‌ای شدن آنزیمی مهم‌ترین ناهنجاری فیزیولوژیکی است که به‌شدت کیفیت پس از برداشت و عمر انباری ازگیل ژاپنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌منظور بررسی اثر آب مقطر و تعدادی از عوامل ضد قهوه‌ای شدن آنزیمی از جمله اسید آسکوربیک (1 و 2 درصد)، اسید سیتریک (5/0 و 1 درصد)، هگزامتافسفات سدیم (5/0 و 1 درصد) و اثر ترکیبی این مواد (در 2 غلظت)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با 3 عامل زمان (7 سطح)، بسته‌بندی (2 سطح) و تیمار شیمیایی(9 سطح) برای صفت کاهش وزن و 2 عامل بسته‌بندی (2 سطح) و تیمار شیمیایی (10 سطح) برای سایر صفات، بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار طراحی شد. میوه‌های تیمار شده پس از بسته‌بندی به دو روش (ظروف پلی‌استیرنی یا ظروف پلی‌استیرنی پوشیده شده با فیلم‌های پلی‌اتیلنی سبک) به مدت 35 روز در انبار سرد نگهداری شده و پس از آن به منظور ایجاد حالت مشابه با بازار، بدون پوشش به ‌مدت 2 روز دیگر در دمای 25 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی از قبیل کاهش وزن، شاخص قهوه‌ای شدن، مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتر (TA)، TSS/TA، ویتامین ث، فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی­اکسیدانی میوه­ ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد هگزامتافسفات سدیم بیشترین تاثیر را در کنترل کاهش وزن نمونه‌ها داشت. تیمارهای اسید آسکوربیک 2 درصد، اسید سیتریک 1 درصد و هگزامتافسفات سدیم 1 درصد نیز کمترین شاخص قهوه‌ای شدن را به خود اختصاص دادند. پس از 2 + 35 روز نگهداری، در تمام نمونه‌ها میزان TSS (به‌جز تیمار اسید آسکوربیک 2 درصد) و TA کاهش و در مقابل، میزان TSS/TA افزایش یافت. همچنین مشخص شد ویتامین ث میوه‌ها در پایان مدت نگهداری کاهش معنی‌داری داشته است اما تیمار اسید آسکوربیک 2 درصد توانست آن را در حد مطلوبی حفظ نماید. علاوه بر این بیشترین مقدار فنل کل، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی در میوه‌های تیمار شده با اسید آسکوربیک 2 درصد و محلول ترکیبی با غلظت کمتر مشاهده شد. در مجموع مشخص شد که اسید آسکوربیک 2 درصد موثرترین تیمار جهت حفظ کیفیت میوه‌های ازگیل ژاپنی در طی انبارداری بوده است.

کلید واژه: ازگیل ژاپنی، اسید آسکوربیک، اسید سیتریک، قهوه‌ای شدن آنزیمی، هگزامتافسفات سدیم.

میوه­ ها منابع غنی از كربوهیدرات­ها، ویتامین­ها، آنتی‌اكسیدان­ها، پلی‌فنل­ها، مواد معدنی و فیبرهای غذایی هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سرطان، بیماری‌های پوستی و سایر بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد (برتازا و همکاران، 2003). ارزش غذایی بالای این محصولات میزان تقاضای آن‌ ها را در طی سالیان اخیر بین مصرف كنندگان افزایش داده و بستری را جهت توسعه اقتصادی فراهم نموده است (فالر و فیالو، 2010).

تولید میوه‌هایی با کیفیت مطلوب از طریق اتخاذ تدابیر مدیریتی در حین فصل رشد امکان‌پذیر است اما یکی از مشکلات جدی در صنعت تولید محصولات باغی، حفظ کیفیت پس از برداشت آن‌ هاست. واکنش‌های متابولیکی در محصولات، پس از برداشت نیز ادامه پیدا می‌کند که می‌تواند شاخصه‌های کیفی آن‌ ها از جمله رنگ، طعم، عطر، ارزش غذایی و بافتشان را تحت تاثیر قرار داده و از بازارپسندی آن‌ ها بکاهد. این امر در مورد میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری که طبیعت فسادپذیرتری دارند بیشتر صدق می‌کند (فرناندو و همکاران، 2004).

تلفات پس از برداشت می‌تواند در هر نقطه از زنجیره‌ی تولید و بازاریابی رخ دهد و بسته به نوع محصول و محل تولید، بین 10 تا 50 درصد تخمین زده می‌شود (ماریا، 2007). زخم‌ها و صدمات مکانیکی از مهم‌ترین دلایل ضایعات در میوه‌هاست و جلوگیری از ایجاد چنین آسیب‌هایی در زمان برداشت یا پس از آن می‌تواند در حفظ کیفیت محصولات تاثیرگذار باشد (کاپلینی و سپونیس، 1984). همچنین آگاهی از فیزیولوژی پس از برداشت محصولات باغی که عبارتست از مطالعه‌ی فرایندهای زیستی بافت‌های گیاهی پس از جدا شدنشان از گیاه مادری، به همراه کاربرد تکنولوژی‌های پس از برداشت و انواع تیمار فیزیکی و شیمیایی جهت به حداکثر رساندن خصوصیات کیفی بسیار حائز اهمیت است (ماریا، 2007). البته امروزه با افزایش سطح آگاهی مصرف کنندگان، عدم استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی در صنایع غذایی مورد تاکید قرار گرفته است، لذا لزوم بررسی و شناسایی مواد طبیعی و غیرسمی موثر در افزایش ماندگاری محصولات بیشتر احساس می‌شود (رابرت و همکاران، 2003).

لازم به ذکر است شناخت روش‌های بهینه برای نگهداری حداکثری هر محصول خاص مستلزم انجام آزمایش‌های گوناگون است و نمی‌توان یک خط مشی کلی برای رسیدن به این هدف ترسیم کرد زیرا عوامل بسیاری از جمله شرایط تغذیه‌ای و اقلیمی در حین رشد و نمو، مرحله‌ی بلوغ هنگام برداشت، تفاوت‌های ژنتیکی بین ارقام مختلف و … در تغییرات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی پس از برداشت دخیل هستند (ماریا، 2007).

1-1- خاستگاه و تاریخچه ازگیل ژاپنی

1-2- مشخصات گیاه‌شناسی

ازگیل ژاپنی با نام علمی Eriobotrya japonica و نام انگلیسی Loquat درختی همیشه‌سبز و نیمه‌گرمسیری است و متعلق به خانواده Rosaceae و زیرخانواده Pomoideae می‌باشد. نام Eriobotrya از دو کلمه یونانی erion و botrys به معانی کرک و خوشه مشتق شده است که به کرکدار بودن برگ‌ها و میوه‌های این گیاه و فرم گلدهی آن اشاره دارد. کلمه japonica هم به ژاپن برمی‌گردد، چرا که ازگیل ژاپنی از این کشور به بسیاری از نقاط دنیا معرفی شد (حسین و همکاران، 2009).

این گیاه دارای گلهای کامل است و بیشتر ارقام آن خودگشن هستند، ولی در بعضی ارقام خودناسازگاری نیز دیده می‌شود. گلهای سفید رنگ ازگیل ژاپنی در پاییز شکوفا می‌شوند، میوه‌ها در طی زمستان رشد می‌کنند و در بهار می‌رسند. رنگ میوه‌های ازگیل ژاپنی از زرد کمرنگ تا نارنجی متغیر است. طعم آن‌ ها معمولا شیرین با یک ترشی ملایم است و بسیار آبدارند. میوه‌ها کروی یا تخم‌مرغی شکل‌اند و قطر آنها 2 تا 5 سانتیمتر و متوسط وزن آنها 30 تا 40 گرم می‌باشد که در ارقام بزرگ به 70 یا حتی به 170 گرم هم می‌رسد. معمولا 2 تا 4 بذر قهوه‌ای رنگ در هر میوه وجود دارد (لین و همکاران، 1999؛ لین و همکاران، 2007).

1-3- ازدیاد ازگیل ژاپنی

ازگیل ژاپنی از طریق بذر قابل تکثیر است اما مشکلاتی چون تفرق صفات، خودناسازگاری و دوره‌ی جوانی طولانی مانع استفاده از این روش تکثیر در باغات تجاری می‌شود. همچنین روش‌های دیگری از قبیل پیوند جوانه، خوابانیدن هوایی، کشت بافت و ریزازدیادی هم برای تکثیر ازگیل ژاپنی قابل استفاده است اما بهترین روش، پیوند شاخه روی دانهال‌های ازگیل ژاپنی، درخت به و بعضی گونه‌های جنس Eriobotrya است. پیوند زبانه‌ای، پیوند نیمانیم و پیوند اسکنه از جمله انواع پیوند شاخه‌اند که برای تکثیر این گیاه به‌کار می‌روند ( لین و همکاران، 1999).

1-4- نیازهای خاکی و اقلیمی

به‌طور کلی درخت ازگیل ژاپنی در نواحی نزدیک به دریا و بین عرض جغرافیای 20 تا 35 درجه و گاهی تا 45 درجه شمالی و جنوبی یافت می‌شود (بادنس و همکاران، 2000). این گیاه با نواحی مدیترانه‌ای کاملاً سازگار است و به‌‌دلیل نیازهای اقلیمی تقریباً مشابه با مرکبات، در مناطق مرکبات‌خیز به‌خوبی پرورش می‌یابد (پلات و کالیسکان، 2007؛ ویلانووا و همکاران، 2001).

ازگیل ژاپنی به محدوده‌ی وسیعی از خاک‌ها اعم از اسیدی یا قلیایی و سبک یا سنگین مقاوم است و در صورت رطوبت و زهکشی مناسب خاک، به‌خوبی رشد می‌کند (لین و همکاران، 2007). مقاومت درخت به سرما تا منهای 10 درجه سانتیگراد می‌رسد اما میوه‌ها در دمای کمتر از منهای 3 درجه یخ می‌زنند. احداث یک باغ ازگیل ژاپنی در مناطقی توصیه می‌شود که دارای دمای زمستانه بیش از منهای 3 درجه و دمای تابستانه کمتر از 35 درجه سانتیگراد باشند (لین، 2007).

1-5- ارزش غذایی و دارویی ازگیل ژاپنی

میوه‌ی ازگیل ژاپنی معمولاً مصرف تازه‌خوری دارد و علاوه بر طعم شیرین و آبدار بودن، سرشار از مواد معدنی و انواع ویتامین به‌ خصوص منگنز، پتاسیم و پرو ویتامین آ است (کارادنیز، 2003).

جدول 1-1- ارزش غذایی 100 گرم میوه ازگیل‌ژاپنی

همچنین خواص ضد سرطانی، ضد دیابتی، تسکین درد و رفع التهاب‌های پوستی هم به برگ‌های این گیاه نسبت داده شده است و میوه‌ی آن به‌دلیل داشتن مواد مغذی در بهبود عملکرد قلب، تقویت قوه‌ی بینایی و سلامت دندان‌ها نقش دارد و با دارا بودن مقادیر زیادی فیبر باعث عملکرد بهتر دستگاه گوارش می‌شود (نیشیوکا و همکاران، 2002).

از طرفی بذر ازگیل ژاپنی به‌دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع از جمله اسید لینولنیک و اسید لینولئیک در بهبود عملکرد کبد و پیشگیری از ابتلا به نارسایی کبد موثر است (نیشیوکا و همکاران، 2002).

1-6- ارقام ازگیل ژاپنی

در کشور ما تحقیقات مدونی بر روی ارقام محلی ازگیل ژاپنی صورت نگرفته است و اطلاعات چندانی در این زمینه موجود نیست اما ارقام بسیاری در سایر کشورها به‌ویژه چین، ژاپن و اسپانیا توسط نشانگرهای مولکولی و با توجه به ویژگی‌های فیزیکی و مرفولوژیکی این گیاه شناسایی و معرفی شده‌اند. چین بزرگ‌ترین ژرم‌پلاسم ازگیل ژاپنی را در اختیار دارد و حدود 250 رقم مختلف از این گیاه در باغ ملی ازگیل ژاپنی فوژو[3] در منطقه فوجیان موجود است. در بانک‌های ژرم‌پلاسم اسپانیا و ژاپن هم به‌ ترتیب 100 و 60 رقم ازگیل ژاپنی وجود دارد (لین، 2007).

گوانگیو[4]، یانگوشی 1[5]، دائوزینگ[6]، جیفانگ‌ژونگ[7]، زائوژونگ 6[8]، مگدال[9]، الگری[10]، گلدن ناگت[11]، موگی[12] و تاناکا[13].

 1-7- اهمیت اقتصادی

تولید جهانی میوه‌ی ازگیل ژاپنی حدود 550000 تن است و سطح زیر کشت آن به بیش از 130000 هکتار می‌رسد (هاسه‌گاوا و همکاران، 2010؛ لین، 2007). چین، اسپانیا، ترکیه، پاکستان و ژاپن بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ازگیل ژاپنی در دنیا می‌باشند. علاوه بر این کشورها حدود 30 کشور دیگر از جمله برزیل، استرالیا، نیوزیلند، هند، ماداگاسکار، مراکش، ایتالیا، یونان و آمریکا هم در تولید این میوه نقش دارند (بادنس و همکاران، 2000؛ لین، 2007).

کشت و کار ازگیل ژاپنی در چین از دهه 70 میلادی با شروع برنامه‌های اصلاحی که روی معرفی، انتخاب و دورگ‌گیری ارقام مختلف متمرکز بود رشد چشمگیری داشته است و از 2000 هکتار به 21470000هکتار در سال 1995 و به 14700هکتار در سال 2005 رسیده است (لین و همکاران، 2007؛ ژنگ، 2001).

 2007؛ ویلانووا و همکاران، 2001).

ازگیل ژاپنی به محدوده‌ی وسیعی از خاک‌ها اعم از اسیدی یا قلیایی و سبک یا سنگین مقاوم است و در صورت رطوبت و زهکشی مناسب خاک، به‌خوبی رشد می‌کند (لین و همکاران، 2007). مقاومت درخت به سرما تا منهای 10 درجه سانتیگراد می‌رسد اما میوه‌ها در دمای کمتر از منهای 3 درجه یخ می‌زنند. احداث یک باغ ازگیل ژاپنی در مناطقی توصیه می‌شود که دارای دمای زمستانه بیش از منهای 3 درجه و دمای تابستانه کمتر از 35 درجه سانتیگراد باشند (لین، 2007).

1-5- ارزش غذایی و دارویی ازگیل ژاپنی

میوه‌ی ازگیل ژاپنی معمولاً مصرف تازه‌خوری دارد و علاوه بر طعم شیرین و آبدار بودن، سرشار از مواد معدنی و انواع ویتامین به‌ خصوص منگنز، پتاسیم و پرو ویتامین آ است (کارادنیز، 2003).

جدول 1-1- ارزش غذایی 100 گرم میوه ازگیل‌ژاپنی

همچنین خواص ضد سرطانی، ضد دیابتی، تسکین درد و رفع التهاب‌های پوستی هم به برگ‌های این گیاه نسبت داده شده است و میوه‌ی آن به‌دلیل داشتن مواد مغذی در بهبود عملکرد قلب، تقویت قوه‌ی بینایی و سلامت دندان‌ها نقش دارد و با دارا بودن مقادیر زیادی فیبر باعث عملکرد بهتر دستگاه گوارش می‌شود (نیشیوکا و همکاران، 2002).

از طرفی بذر ازگیل ژاپنی به‌دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیراشباع از جمله اسید لینولنیک و اسید لینولئیک در بهبود عملکرد کبد و پیشگیری از ابتلا به نارسایی کبد موثر است (نیشیوکا و همکاران، 2002).

1-6- ارقام ازگیل ژاپنی

در کشور ما تحقیقات مدونی بر روی ارقام محلی ازگیل ژاپنی صورت نگرفته است و اطلاعات چندانی در این زمینه موجود نیست اما ارقام بسیاری در سایر کشورها به‌ویژه چین، ژاپن و اسپانیا توسط نشانگرهای مولکولی و با توجه به ویژگی‌های فیزیکی و مرفولوژیکی این گیاه شناسایی و معرفی شده‌اند. چین بزرگ‌ترین ژرم‌پلاسم ازگیل ژاپنی را در اختیار دارد و حدود 250 رقم مختلف از این گیاه در باغ ملی ازگیل ژاپنی فوژو[3] در منطقه فوجیان موجود است. در بانک‌های ژرم‌پلاسم اسپانیا و ژاپن هم به‌ ترتیب 100 و 60 رقم ازگیل ژاپنی وجود دارد (لین، 2007).

گوانگیو[4]، یانگوشی 1[5]، دائوزینگ[6]، جیفانگ‌ژونگ[7]، زائوژونگ 6[8]، مگدال[9]، الگری[10]، گلدن ناگت[11]، موگی[12] و تاناکا[13].

 1-7- اهمیت اقتصادی

تولید جهانی میوه‌ی ازگیل ژاپنی حدود 550000 تن است و سطح زیر کشت آن به بیش از 130000 هکتار می‌رسد (هاسه‌گاوا و همکاران، 2010؛ لین، 2007). چین، اسپانیا، ترکیه، پاکستان و ژاپن بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ازگیل ژاپنی در دنیا می‌باشند. علاوه بر این کشورها حدود 30 کشور دیگر از جمله برزیل، استرالیا، نیوزیلند، هند، ماداگاسکار، مراکش، ایتالیا، یونان و آمریکا هم در تولید این میوه نقش دارند (بادنس و همکاران، 2000؛ لین، 2007).

کشت و کار ازگیل ژاپنی در چین از دهه 70 میلادی با شروع برنامه‌های اصلاحی که روی معرفی، انتخاب و دورگ‌گیری ارقام مختلف متمرکز بود رشد چشمگیری داشته است و از 2000 هکتار به 21470000هکتار در سال 1995 و به 14700هکتار در سال 2005 رسیده است (لین و همکاران، 2007؛ ژنگ، 2001).