شرکت‌ها دارای منابعی هستند که برای عملکرد مالی قوی و مزیت رقابتی حیاتی هستند. نخستین نوع از این منابع دارایی‌های مشهود چون اموال، ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های فیزیکی دارای جانشین هستند که می‌توانند به آسانی در بازارهای آزاد، خرید و فروش شوند. نوع دوم دارایی‌های نامشهود، باارزش، کمیاب، بدون جانشین و استراتژیکی هستند که برای ایجاد مزیت رقابتی و عملکرد مالی برتر، توانا هستند(نمازی و ابراهیمی، 1390).

از طرفی، توسعه اطلاعات و پیشرفت سریع فناوری در دهه اخیر تحولی عظیم در تمام جنبه‌های زندگی و فعالیت‌های بشر ایجاد کرده و باعث حرکت به سمت اقتصاد دانش‌محور و منجر به تغییر پارادایم حاکم بر اقتصاد صنعتی شده است(همتی و همکاران، 1389).

مدیران باید از صورت‌های مالی بانک‌‌ها و شركت‌ها آگاهی داشته باشند تا بتوانند آینده بانک‌‌ها و شركت‌ها را پیش‌بینی و تصمیمات آگاهانه‌ای اتخاذ كنند. پس شناسایی و ارزش‌گذاری درست و صحیح صورت‌های مالی بانک‌‌ها و شركت‌ها هم برای مدیران و هم برای استفاده‌كنندگان از صورت‌های مالی امری ضروری می‌باشد كه روز به روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود(رحیمیان و همکاران، 1391)

1-2- بیان مسأله

ارزیابی عملکرد سازمان‌ها در جهت‌گیری تصمیمات استراتژیک آتی آن‌ ها نقش اساسی دارد(بحیرایی، 1391).

امروزه شرکت‌ها با رقابت قوی‌تری نسبت به گذشته مواجه‌اند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی می‌خواهد با روش‌های مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران[1]، 2012).

در سال‌های اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژی‌های رقابتی قرار گرفته است. شرکت‌ها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکت‌ها می‌تواند از منابع منحصر به فرد آن‌ ها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکت‌ها به دلیل این است که سازمان‌های موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آن‌ ها فاقد آن منابعند.

بانك‌های تجاری و تخصصی موسسات مالی هستند كه وجوه راكد مردم را جمع‌ آوری كرده و به تجار، صاحبان صنایع و سایر متقاضیان تسهیلات اعطاء می‌كنند. در واقع، بانك با عملیات خود موجبات انتقال منابع را از اشخاصی كه به علل مختلف مانند: فقدان دانش و تخصص، كمبود سرمایه و ترس از ریسك سرمایه‌گذاری، نمی‌خواهند یا نمی‌توانند در فعالیت‌های اقتصادی مشاركت نمایند، به اشخاصی كه برای سرمایه‌گذاری به منابع مالی محتاج‌اند، فراهم می‌سازد و از آن‌جایی كه هدف بانك تجاری كسب سود است، طبیعی است بانك بایستی منابع را هرچه ارزان‌قیمت‌تر جذب كرده و با حداكثر نرخ سود به متقاضیان تسهیلات دهد. از این رو، هدف اولیه و اساسی بانك همانند سایر سازمان‌های انتفاعی، حداكثر كردن ثروت صاحبان آن می‌باشد. در افزایش ثروت صاحبان سهام مدیریت بانك باید تصمیم بگیرد كه آیا دارایی‌ها با كیفیت پایین‌تر و درآمد بیشتر و یا دارایی‌ها با كیفیت بالاتر و ریسك كمتر را كسب كند و یا آیا بانك باید سرمایه‌گذاری كند و تسهیلات با سررسیدهای طولانی اعطاء نموده و نقدینگی‌اش را كاهش دهد و یا دارایی‌هایی با سررسیدهای كوتاه‌مدت‌تر را انتخاب و درجه بالایی از نقدینگی را تأمین نماید؟ این‌ها سؤالاتی هستند كه مدیران بانك‌ها همیشه با آن‌ ها درگیر هستند(كریمی، 1385).

پاسخ به سؤالات فوق نیاز به ارزیابی عملكرد مالی را بااهمیت‌تر ساخته تا از این طریق بانك‌ها عملكردشان را از لحاظ سودآوری، كفایت سرمایه، ساختار دارایی و نقدینگی نسبت به بانك‌های رقیب مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند موقعیت خود را سنجیده و نسبت به بهبود و ارتقاء عملكرد خود اقدام نمایند.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه شرکت‌ها با رقابت قوی‌تری نسبت به گذشته مواجه‌اند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی می‌خواهد با روش‌های مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران، 2012).

در سال‌های اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژی‌های رقابتی قرار گرفته است. شرکت‌ها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکت‌ها می‌تواند از منابع منحصر به فرد آن‌ ها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکت‌ها به دلیل این است که سازمان‌های موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آن‌ ها فاقد آن منابع‌اند. نتایج تحقیق حاضر می‌تواند در بانک‌‌ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در استانداردگذاری و تدوین استانداردهای حسابداری می‌توان نگاهی به این تحقیق داشت و در موارد لزوم، برای تدوین استاندارد از آن بهره برد. در ضمن، دانشگاه‌ها و مراكز تحقیقاتی جهت امور آموزش و پژوهش می‌توانند از این جمله باشند و همچنین شركت‌های سرمایه‌گذاری یا كارگزاری‌های وابسته به بازار سرمایه و یا هر سرمایه‌گذار كه از نتایج تحقیق جهت تصمیم‌گیری می‌تواند استفاده نماید. ارزیابی عملکرد بانک‌‌های کشاورزی در استان اردبیل موضوع این پایان‌نامه است و تا آن‌جا که مطلع هستیم، تاکنون هیچگونه تحقیقی با این ماهیت در بانک کشاورزی صورت نگرفته است. از جهت نوع مطالعه و محل اجراء، این تحقیق جدید است

1-4- چارچوب نظری تحقیق

چارچوب نظری مبنایی است که تمام تحقیق بر روی آن قرار داده می‌شود. چارچوب نظری یک شبکه منطقی، توسعه‌یافته، توصیف‌شده و کامل بین متغیرهایی است که از طریق فرایندهایی مانند مصاحبه، مشاهده و بررسی ادبیات موضوع(پیشینه تحقیق) فراهم آمده است(خاکی، 1387).

روش‌های مختلفی برای ارزیابی عملكرد وجود دارد، كه در میان آن‌ ها اندازه‌گیری كارایی(شیوه اندازه‌گیری نسبت ارزش كل خروجی‌ها به ارزش كل ورودی‌های یک واحد) می‌تواند در رسیدن به اهداف پژوهش كمك مؤثری داشته باشد. تحلیل پوششی داده‌ها یک روش اندازه‌گیری كارایی است و برای اندازه‌گیری كارآیی واحدهای تصمیم‌گیرنده كه دارای چندین ورودی و چندین خروجی می‌باشند، به كار می‌رود. در این روش فرض بر این است كه واحد تصمیم‌گیری‌های كارآ همیشه بهتر از واحد تصمیم‌گیری‌های ناكارآ عمل می‌نمایند.

1-4-1- مبانی نظری تحلیل پوششی داده‌ها

کارآیی به معنای خوب کارکردن است و تحت تأثیر شاخص‌های درون سازمانی مثل سود هر واحد، فروش هر واحد و یا رضایتمندی ناشی از یک واحد و از این قبیل قرار دارد؛ که به صورت نسبت خروجی به ورودی بیان می‌شود:

ورودی/خروجی= کارآیی

روش‌های پارامتری و غیرپارامتری اندازه گیری کارآیی

تکنیک‌هایی برای محاسبه میزان کارآیی و مقدار مناسب افزایش در خروجی و کاهش در ورودی به منظور رسیدن به کارآیی صددرصد در سال‌های اخیر ایجاد شده‌اند که عموماً به دو دسته تکنیک‌های پارامتری و تکنیک‌های ناپارامتری تقسیم می‌شوند.

در روش‌های پارامتری شکل خاصی را برای یک تابع تولید در نظر می‌گیرند، سپس به وسیله روش‌های آماری و اقتصادسنجی به برآورد ضرایب مجهول تابع(پارامترها) می‌پردازند؛ چون در این روش پارامترها(ضرایب) از تابع برآورد می‌شود به آن روش «پارامتری» می‌گویند.

در روش‌های غیرپارامتری هیچ فرم تابعی برای تابع تولید در نظر گرفته نمی‌شود و تابع تولید بوسیله خود واحدها تعیین می‌شود(مهرگان، 1383).

شکل1-1- روش‌های پارامتری و غیرپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها(کوک[2]، 2001)

روش تحلیل پوششی داده‌ها[3] یکی از روش‌های ارزیابی عملکرد با بهره گرفتن از سنجش کارآیی واحدها است. در این روش واحدهای تصمیم‌گیرنده مورد بررسی واحدهایی مستقل‌اند که ورودی‌های مشابهی را برای تولید خروجی‌های مشابه به کار می‌برند. لزوم همگونی ورودی‌ها و خروجی‌ها شرط اول در انتخاب واحدهای مورد ارزیابی است. تحلیل پوششی داده‌ها از جمله روش‌های غیرپارامتری ارزیابی کارآیی است.

به طورکلی تحلیل پوششی داده‌ها در دو قالب کلی مدل‌هایBCC و CCRمطرح می‌شود. این دو مدل با مبنا قراردادن رابطه زیر که توسط «فارل» برای اندازه‌گیری کارآیی پیشنهاد شد، شکل گرفته‌اند(فارل[4]، 1997).

در سال 1984 «بنکر»[5]، «چارنز» و «کوپر» با تغییر در مدل CCR مدل جدیدی را عرضه کردند که با توجه به حروف اول نام آنان به مدل BCC شهرت یافت. مدل BCC مدلی است که به ارزیابی کارآیی نسبی واحدهایی با بازده متغیر نسبت به مقیاس می‌پردازد(بنکر، 2000)

1-5- فرضیه تحقیق

• عملکرد نسبی بانک‌‌های کشاورزی در استان اردبیل را می‌توان با بهره گرفتن از تکنیک غیرپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها اندازه‌گیری کردک

1-6- اهداف تحقیق

• ارزیابی عملکرد مالی بانک‌‌های کشاورزی استان اردبیل،

• شرکت‌ها دارای منابعی هستند که برای عملکرد مالی قوی و مزیت رقابتی حیاتی هستند. نخستین نوع از این منابع دارایی‌های مشهود چون اموال، ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های فیزیکی دارای جانشین هستند که می‌توانند به آسانی در بازارهای آزاد، خرید و فروش شوند. نوع دوم دارایی‌های نامشهود، باارزش، کمیاب، بدون جانشین و استراتژیکی هستند که برای ایجاد مزیت رقابتی و عملکرد مالی برتر، توانا هستند(نمازی و ابراهیمی، 1390).

  از طرفی، توسعه اطلاعات و پیشرفت سریع فناوری در دهه اخیر تحولی عظیم در تمام جنبه‌های زندگی و فعالیت‌های بشر ایجاد کرده و باعث حرکت به سمت اقتصاد دانش‌محور و منجر به تغییر پارادایم حاکم بر اقتصاد صنعتی شده است(همتی و همکاران، 1389).

  مدیران باید از صورت‌های مالی بانک‌‌ها و شركت‌ها آگاهی داشته باشند تا بتوانند آینده بانک‌‌ها و شركت‌ها را پیش‌بینی و تصمیمات آگاهانه‌ای اتخاذ كنند. پس شناسایی و ارزش‌گذاری درست و صحیح صورت‌های مالی بانک‌‌ها و شركت‌ها هم برای مدیران و هم برای استفاده‌كنندگان از صورت‌های مالی امری ضروری می‌باشد كه روز به روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود(رحیمیان و همکاران، 1391)

  1-2- بیان مسأله

  ارزیابی عملکرد سازمان‌ها در جهت‌گیری تصمیمات استراتژیک آتی آن‌ ها نقش اساسی دارد(بحیرایی، 1391).

  امروزه شرکت‌ها با رقابت قوی‌تری نسبت به گذشته مواجه‌اند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی می‌خواهد با روش‌های مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران[1]، 2012).

  در سال‌های اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژی‌های رقابتی قرار گرفته است. شرکت‌ها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکت‌ها می‌تواند از منابع منحصر به فرد آن‌ ها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکت‌ها به دلیل این است که سازمان‌های موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آن‌ ها فاقد آن منابعند.

  بانك‌های تجاری و تخصصی موسسات مالی هستند كه وجوه راكد مردم را جمع‌ آوری كرده و به تجار، صاحبان صنایع و سایر متقاضیان تسهیلات اعطاء می‌كنند. در واقع، بانك با عملیات خود موجبات انتقال منابع را از اشخاصی كه به علل مختلف مانند: فقدان دانش و تخصص، كمبود سرمایه و ترس از ریسك سرمایه‌گذاری، نمی‌خواهند یا نمی‌توانند در فعالیت‌های اقتصادی مشاركت نمایند، به اشخاصی كه برای سرمایه‌گذاری به منابع مالی محتاج‌اند، فراهم می‌سازد و از آن‌جایی كه هدف بانك تجاری كسب سود است، طبیعی است بانك بایستی منابع را هرچه ارزان‌قیمت‌تر جذب كرده و با حداكثر نرخ سود به متقاضیان تسهیلات دهد. از این رو، هدف اولیه و اساسی بانك همانند سایر سازمان‌های انتفاعی، حداكثر كردن ثروت صاحبان آن می‌باشد. در افزایش ثروت صاحبان سهام مدیریت بانك باید تصمیم بگیرد كه آیا دارایی‌ها با كیفیت پایین‌تر و درآمد بیشتر و یا دارایی‌ها با كیفیت بالاتر و ریسك كمتر را كسب كند و یا آیا بانك باید سرمایه‌گذاری كند و تسهیلات با سررسیدهای طولانی اعطاء نموده و نقدینگی‌اش را كاهش دهد و یا دارایی‌هایی با سررسیدهای كوتاه‌مدت‌تر را انتخاب و درجه بالایی از نقدینگی را تأمین نماید؟ این‌ها سؤالاتی هستند كه مدیران بانك‌ها همیشه با آن‌ ها درگیر هستند(كریمی، 1385).

  پاسخ به سؤالات فوق نیاز به ارزیابی عملكرد مالی را بااهمیت‌تر ساخته تا از این طریق بانك‌ها عملكردشان را از لحاظ سودآوری، كفایت سرمایه، ساختار دارایی و نقدینگی نسبت به بانك‌های رقیب مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند موقعیت خود را سنجیده و نسبت به بهبود و ارتقاء عملكرد خود اقدام نمایند.

  1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

  امروزه شرکت‌ها با رقابت قوی‌تری نسبت به گذشته مواجه‌اند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی می‌خواهد با روش‌های مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران، 2012).

  در سال‌های اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژی‌های رقابتی قرار گرفته است. شرکت‌ها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکت‌ها می‌تواند از منابع منحصر به فرد آن‌ ها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکت‌ها به دلیل این است که سازمان‌های موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آن‌ ها فاقد آن منابع‌اند. نتایج تحقیق حاضر می‌تواند در بانک‌‌ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در استانداردگذاری و تدوین استانداردهای حسابداری می‌توان نگاهی به این تحقیق داشت و در موارد لزوم، برای تدوین استاندارد از آن بهره برد. در ضمن، دانشگاه‌ها و مراكز تحقیقاتی جهت امور آموزش و پژوهش می‌توانند از این جمله باشند و همچنین شركت‌های سرمایه‌گذاری یا كارگزاری‌های وابسته به بازار سرمایه و یا هر سرمایه‌گذار كه از نتایج تحقیق جهت تصمیم‌گیری می‌تواند استفاده نماید. ارزیابی عملکرد بانک‌‌های کشاورزی در استان اردبیل موضوع این پایان‌نامه است و تا آن‌جا که مطلع هستیم، تاکنون هیچگونه تحقیقی با این ماهیت در بانک کشاورزی صورت نگرفته است. از جهت نوع مطالعه و محل اجراء، این تحقیق جدید است

  1-4- چارچوب نظری تحقیق

  چارچوب نظری مبنایی است که تمام تحقیق بر روی آن قرار داده می‌شود. چارچوب نظری یک شبکه منطقی، توسعه‌یافته، توصیف‌شده و کامل بین متغیرهایی است که از طریق فرایندهایی مانند مصاحبه، مشاهده و بررسی ادبیات موضوع(پیشینه تحقیق) فراهم آمده است(خاکی، 1387).

  روش‌های مختلفی برای ارزیابی عملكرد وجود دارد، كه در میان آن‌ ها اندازه‌گیری كارایی(شیوه اندازه‌گیری نسبت ارزش كل خروجی‌ها به ارزش كل ورودی‌های یک واحد) می‌تواند در رسیدن به اهداف پژوهش كمك مؤثری داشته باشد. تحلیل پوششی داده‌ها یک روش اندازه‌گیری كارایی است و برای اندازه‌گیری كارآیی واحدهای تصمیم‌گیرنده كه دارای چندین ورودی و چندین خروجی می‌باشند، به كار می‌رود. در این روش فرض بر این است كه واحد تصمیم‌گیری‌های كارآ همیشه بهتر از واحد تصمیم‌گیری‌های ناكارآ عمل می‌نمایند.

  1-4-1- مبانی نظری تحلیل پوششی داده‌ها

  کارآیی به معنای خوب کارکردن است و تحت تأثیر شاخص‌های درون سازمانی مثل سود هر واحد، فروش هر واحد و یا رضایتمندی ناشی از یک واحد و از این قبیل قرار دارد؛ که به صورت نسبت خروجی به ورودی بیان می‌شود:

  ورودی/خروجی= کارآیی

  روش‌های پارامتری و غیرپارامتری اندازه گیری کارآیی

  تکنیک‌هایی برای محاسبه میزان کارآیی و مقدار مناسب افزایش در خروجی و کاهش در ورودی به منظور رسیدن به کارآیی صددرصد در سال‌های اخیر ایجاد شده‌اند که عموماً به دو دسته تکنیک‌های پارامتری و تکنیک‌های ناپارامتری تقسیم می‌شوند.

  در روش‌های پارامتری شکل خاصی را برای یک تابع تولید در نظر می‌گیرند، سپس به وسیله روش‌های آماری و اقتصادسنجی به برآورد ضرایب مجهول تابع(پارامترها) می‌پردازند؛ چون در این روش پارامترها(ضرایب) از تابع برآورد می‌شود به آن روش «پارامتری» می‌گویند.

  در روش‌های غیرپارامتری هیچ فرم تابعی برای تابع تولید در نظر گرفته نمی‌شود و تابع تولید بوسیله خود واحدها تعیین می‌شود(مهرگان، 1383).

  شکل1-1- روش‌های پارامتری و غیرپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها(کوک[2]، 2001)

  روش تحلیل پوششی داده‌ها[3] یکی از روش‌های ارزیابی عملکرد با بهره گرفتن از سنجش کارآیی واحدها است. در این روش واحدهای تصمیم‌گیرنده مورد بررسی واحدهایی مستقل‌اند که ورودی‌های مشابهی را برای تولید خروجی‌های مشابه به کار می‌برند. لزوم همگونی ورودی‌ها و خروجی‌ها شرط اول در انتخاب واحدهای مورد ارزیابی است. تحلیل پوششی داده‌ها از جمله روش‌های غیرپارامتری ارزیابی کارآیی است.

  به طورکلی تحلیل پوششی داده‌ها در دو قالب کلی مدل‌هایBCC و CCRمطرح می‌شود. این دو مدل با مبنا قراردادن رابطه زیر که توسط «فارل» برای اندازه‌گیری کارآیی پیشنهاد شد، شکل گرفته‌اند(فارل[4]، 1997).

  در سال 1984 «بنکر»[5]، «چارنز» و «کوپر» با تغییر در مدل CCR مدل جدیدی را عرضه کردند که با توجه به حروف اول نام آنان به مدل BCC شهرت یافت. مدل BCC مدلی است که به ارزیابی کارآیی نسبی واحدهایی با بازده متغیر نسبت به مقیاس می‌پردازد(بنکر، 2000)

  1-5- فرضیه تحقیق

  • عملکرد نسبی بانک‌‌های کشاورزی در استان اردبیل را می‌توان با بهره گرفتن از تکنیک غیرپارامتری تحلیل پوششی داده‌ها اندازه‌گیری کردک

  1-6- اهداف تحقیق

  • ارزیابی عملکرد مالی بانک‌‌های کشاورزی استان اردبیل،
  • تمایز بین بانک‌‌های کارآمد و غیرکارآمد و رتبه بندی شعب کارآمد،
  • تعیین خط‌مشی برای شعب ناکارآمد جهت بهبود عملکرد آن‌ ها.

  1-7- تعریف متغیرها

  • عملکرد مالی:

  اندازه‌گیری پولی نتایج فرایندها و عملیات شرکت مانند بازگشت سهام، دارایی، سرمایه‌گذاری و غیره(احمدخان و همکاران، 2012).

  • نسبت بازده دارایی ROA(معیار عملکرد مالی): یک شاخص از چگونگی سودآوری شرکت وابسته به کل دارایی‌های آن شرکت می‌باشد. ROA یک ایده درباره مدیریت کارآمد در رابطه با بهره گرفتن از دارایی‌ها در جهت تولید سود(دارایی‌های مولّد) به ما می‌دهد که از طریق تقسیم سود سالیانه به کل دارایی شرکت محاسبه می‌شود. ROA به صورت درصد بیان می‌شود و بعضی اوقات به بازده سرمایه‌گذاری[6] اشاره دارد(تهرانی، 1391).

  متغیرهایی که برای ارزیابی عملکرد مالی در بانک‌‌های اردبیل استفاده شده است بصورت زیر است:

  جدول 2-1- نسبت‌های مالی و متغیرها برای ارزیابی عملکرد(رستمی و همکاران، 1390)

  نسبت مالی	توضیحات	ورودی خروجی
  (L) نقدینگی
  موجودی نقد + اوراق مشاركت(به كل سپرده‌ها)	این نسبت بیانگر پاسخگویی بانك به نیازهای نقد در كوتاه‌مدت است.	خروجی
  كل تسهیلات به كل سپرده‌ها	این نسبت بیانگر توانایی بانك جهت تجهیز منابع نقد برای بازپرداخت تعهدات است.	ورودی
  (A) ساختار دارایی
  كل درآمد بانك به كل دارایی‌ها	بیانگر توان بانك در درآمدزایی از دارایی‌ها است.	خروجی
  كل تسهیلات به كل دارایی‌ها	این نسبت بیانگر تكیه بانك بر تسهیلات در درآمدزایی بانك است.	ورودی
  ذخایر مطالبات به كل تسهیلات	این نسبت بیانگر ذخایر درنظرگرفته شده برای مطالبات معوق بوده و بالابودن آن بیانگر مطالبات معوق زیاد بانك است.	ورودی
  دارایی‌های ثابت به كل دارایی‌ها	این نسبت بیانگر سرمایه‌گذاری بانك در دارایی‌های غیرسودآور است.	ورودی
  (E) سودآوری
  بازده دارایی‌ها	بیانگر سهم دارایی‌ها از سود خالص است.	خروجی
  بازده حقوق صاحبان سهام	این نسبت بیانگر بازده تعلق گرفته به سهامداران است.	خروجی
  (AC) كفایت سرمایه
  حقوق صاحبان سهام به كل دارایی‌ها	حقوق صاحبان سهام به كل دارایی‌ها است.	خروجی
  نسبت كفایت سرمایه	این نسبت بیانگر توانمندی بانك در مقابل نوسانات اثرگذار بر اقلام ترازنامه است.	خروجی

  1-8- قلمرو تحقیق

  گستره این تحقیق در 3 قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی قرار دارد:

  قلمرو موضوعی: این تحقیق به ارزیابی عملکرد مالی بانک‌‌ها با بهره گرفتن از روش‌های غیرپارامتری می‌پردازد.

  قلمرو مکانی: قلمرو مکانی بانک کشاورزی استان اردبیل می‌باشد.

  قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق شش ماه اول 1393 می‌باشد.

  

•  

• تمایز بین بانک‌‌های کارآمد و غیرکارآمد و رتبه بندی شعب کارآمد،
• تعیین خط‌مشی برای شعب ناکارآمد جهت بهبود عملکرد آن‌ ها.

1-7- تعریف متغیرها

• عملکرد مالی:

اندازه‌گیری پولی نتایج فرایندها و عملیات شرکت مانند بازگشت سهام، دارایی، سرمایه‌گذاری و غیره(احمدخان و همکاران، 2012).

• نسبت بازده دارایی ROA(معیار عملکرد مالی): یک شاخص از چگونگی سودآوری شرکت وابسته به کل دارایی‌های آن شرکت می‌باشد. ROA یک ایده درباره مدیریت کارآمد در رابطه با بهره گرفتن از دارایی‌ها در جهت تولید سود(دارایی‌های مولّد) به ما می‌دهد که از طریق تقسیم سود سالیانه به کل دارایی شرکت محاسبه می‌شود. ROA به صورت درصد بیان می‌شود و بعضی اوقات به بازده سرمایه‌گذاری[6] اشاره دارد(تهرانی، 1391).

متغیرهایی که برای ارزیابی عملکرد مالی در بانک‌‌های اردبیل استفاده شده است بصورت زیر است:

جدول 2-1- نسبت‌های مالی و متغیرها برای ارزیابی عملکرد(رستمی و همکاران، 1390)

1-8- قلمرو تحقیق

گستره این تحقیق در 3 قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی قرار دارد:

قلمرو موضوعی: این تحقیق به ارزیابی عملکرد مالی بانک‌‌ها با بهره گرفتن از روش‌های غیرپارامتری می‌پردازد.

قلمرو مکانی: قلمرو مکانی بانک کشاورزی استان اردبیل می‌باشد.

قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق شش ماه اول 1393 می‌باشد.