به این منظور، مطالعه­ ای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو فاکتور کمپوست پیله بادام زمینی در 5 سطح (شاهد (به نسبت حجمی 50 درصد ماسه + 50 درصد پرلیت)؛ 20 ، 40، 60 و 100 درصد) و پتاسیم در 3 سطح (0، 50 و 100 میلی­گرم در لیتر) در محلول غذایی هوگلند در 15 تیمار، 3 تکرار و 45 پلات آزمایشی انجام شد. در این مطالعه ارتفاع گیاه، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام­های هوایی و غلظت عناصر نیتروژن ، فسفر، پتاسیم، آهن، روی و منگنز در برگ اندازه‌گیری شد. با‌توجه به وزن خشک برگ و غلظت عناصر، جذب عناصر غذایی بر حسب میلی‌گرم بر گلدان اندازه‌گیری شد.

کلمات کلیدی: پتاسیم، شاخص ­های رشد، کاملیا، کمپوست پیله بادام زمینی.

1-1- معرفی گیاه کاملیا

1-1-1- گیاه­شناسی و پراکنش اکولوژیکی

کاملیا با نام علمیCamellia japonica از خانوادهCamelliaceae یاTheaceae است و جزو گونه­ های بومی شرق آسیا می­باشد (شریعت پناهی و ظهوری، 1388). کاملیا درختچه­ای با برگ­های سبز تیره، گیاه دائمی و برگ­ها دائمی و دندانه­دار به ضخامت برگ چای می­باشد. گل­ها درشت و سفید و در بعضی ارقام صورتی یا قرمز است. معمولا تعداد گلبرگ­ها زیاد بوده و در ارقامی که گل ساده دارند تعداد گلبرگ­ها 5 عدد است. شکل گل­ها در بعضی واریته­ها شبیه به رز و در برخی دیگر شبیه گل صد تومانی است. این گل در محلی نسبتا سایه گل می‌دهد و در کرج نگهداری شده و در شمال ایران در باغ نیز کشت شده‌اند (خلیقی، 1389). گونه C.sinensis یک درخت همیشه سبز است ، منشا آن از چین و هند گرفته شده است، چای خوراکی می­باشد و دارای برگ­های زیبایی است و نیازمند سایه و نگهداری مرتب جهت رشد بهینه می­باشد (شریعت پناهی و ظهوری، 1388).

1-1-2- اقلیم:

در اقلیم‌های خنک و معتدل و در یخبندان‌های سبک می‌رویند و خوب رشد می‌کنند. برای مناطق گرمسیری با رطوبت کم یا نواحی خیلی سرد مناسب نیستند. کاملیاها را باید از هوای داغ، باد خشک، سرما و یخبندان شدید محافظت کرد.

1-1-3- اهمیت اقتصادی

1-1-4- شرایط کاشت

کاملیا جهت کاشت نیازمند ترکیبی از خاک جنگلی و ماسه است. در تابستان کاملیا می ­تواند در حرارت اتاق رشد کند و از اواسط پاییز تا اوایل زمستان در دمای 8 درجه سانتی ­گراد می­توان آن را نگهداری کرد. این گیاه نیاز آبی متوسطی دارد و پتانسیل بستر کاشت برای آن گزارش نشده اما پتانسیل مناسب بستر جهت رشد اکثر گیاهان زراعی و باغی بین 5/6 تا 5/7 است (وزوایی، 1370؛ شریعت پناهی و ظهوری، 1388؛ محمدی ترکاشوند، 1387).

1-1-5- روش تکثیر

روش­های مناسب تکثیر آن را می­توان قلمه نیمه خشبی در بهار دانست. همچنین پیوند نیز روش تکثیر مناسبی برای کاملیا است (شریعت پناهی و ظهوری، 1388؛ خلیقی، 1389).

1-2- اهمیت تولید گیاهان زینتی

تولید تجاری گیاهان زینتی، یک کشت و کار جهانی است. ارزش اقتصادی آن­ها در دو دهه گذشته، به طور معنی­داری افزایش یافته است و پتانسیل زیادی برای پرورش مداوم آن در آینده، هم در بازارهای داخلی و هم بازارهای بین ­المللی وجود دارد. گیاهان گلدانی آپارتمانی بزرگ از قبیل بگونیا، فیکوس، آنتوریوم، داودی، بنفشه­ آفریقایی و اسپاتی­فیلوم در کشورهای توسعه یافته تولید می­شوند. کشور هلند در صادرات گیاهان زینتی شامل گیاهان گلدانی، مثل بگونیا، فیکوس، سیکلامن، فیلودندرون، بنفشه آفریقایی، اسپاتی­فیلوم و آزالیا، سرآمد می­باشد (روت و همکاران، 2006).

1-3- بیان مسئله و هدف از انجام تحقیق

انتخاب بستر کشت، یک فاکتور مهم و تأثیرگذار روی کیفیت نهال بذری است (جانکاسکین و همکاران، 2008). رشد و نمو مطلوب گیاهان و قابلیت دسترسی مداوم از نظر اقتصادی، نخستین معیار برای یک بستر­ کشت تجارتی می­باشد. بستر کشت تجارتی علاوه بر نگهداری آب با زهکشی خوب و ایجاد مکانی مناسب برای استقرار ریشه­ها، باید عاری از مواد سمی، آفات و بیماری­ها باشد (هیگاکی و ایمامورا، 1985). ضروریات پایه­ای برای بستر کشت گیاه، ثبات و پایداری شیمیایی در حد عالی، سبک وزن بودن، ارزان بودن، عاری بودن از آفات و بیماری، فراوانی منابع مواد تشکیل دهنده بستر کشت می­باشد (ارکیسلی و همکاران، 2003). از طرفی بستر کشت باید نفوذپذیر بوده و استحکام و قدرت کافی داشته تا گیاه را محکم نگهداشته و همچنین توانایی بستر کشت برای حفظ آب و انتقال گاز­ها احتمالاً برای حفظ کیفیت گیاه مهم به­نظر می­رسد

خرید فایل متن کامل این پایان نامه : 

 (درسبول، 2010).

از آنجا که امكان باز­تولیدی خاک پیت در مكان‌های بهره ­برداری شده به دلیل فرایند پیچیده و شرایط ویژه تشكیل آن حتی در پروسه زمانی طولانی مدت، دور از تصور می­باشد. این عوامل موجب شده تا محققین دنیا به فکر بسترهایی باکیفیت مناسب و قیمت پایین باشند، از این رو استفاده از مواد با کیفیت بالا و قیمت ارزان­تر به جای پیت مورد توجه قرار گرفته است (کرومفولز و همکاران، 2000).

از طرفی با افزایش آگاهی از خطرات زیست محیطی ضایعات به علاوه نیازی که به دفن بهداشتی یا بازیافت آنها وجود دارد و همچنین به­منظور کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر مثل پیت، استفاده بیشتر از بیوسالیدهای کمپوست شده در کشاورزی به­همراه بسترهای کشت مفید و استفاده صحیح و متناسب از کودهای شیمیایی توصیه شده است (بوگبی، 2002؛ پاپافوتیو، 2004). ضایعات ارگانیک همانند ضایغات شهری، لجن فاضلاب، کود حیوانی و دامی، کاغذ، ضایعات هرس و بستر قارچ و هر ضایعه سبز دیگری پس از کمپوست شدن می‌تواند جایگزین پیت در بستر کشت شود نتیجه ‌خوبی در‌بر‌داشته باشد (جایسینگ و همکاران، 2010).

پیله بادام زمینی با داشتن ساختمان فیبری در گذشته به منظور اصلاح و اصولاً به صورت مخلوط با خاک­های معدنی در بستر گلدانی برخی از گیاهان گلدار در گلدان به کار برده می‌شد و باعث افزایش خلل و فرج می­ شود. ساختمان الیافی پیله بادام زمینی به نسبت دارای عمر کوتاه در مخلوط گلدانی بوده و در حضور کود و آب سریع تجزیه می­ شود (دنیس و همکاران، 2003).

تولید تجاری گیاهان زینتی، یک کشت و کار جهانی است. ارزش اقتصادی آن­ها در دو دهه گذشته، به طور معنی­داری افزایش یافته است و استعداد زیادی برای پرورش مداوم آن در آینده هم در بازارهای داخلی و هم بازارهای بین ­المللی وجود دارد (روت و همکاران، 2006). به دلیل عدم وجود بستر کشت مناسب و استاندارد برای صادرات گیاهان زینتی، تحقیق و بررسی جهت پر کردن این خلأ در تولید تجاری گیاهان زینتی همچنان در حال بررسی است. اکثر گیاهان گرمسیری برگ زینتی برای استفاده داخل آپارتمان، در بستر کشت با پایه پیت، معمولاً در پیت اسفاگنوم کاشته می­شوند (روبرت و همکاران، 1999).

بر اساس آزمایشات قبلی کمپوست پیله‌بادام‌زمینی دارای میزان پتاسیم بالا است (علیدوست و همکاران،1390). با این وجود بررسی می­ شود که پتاسیم موجود در کمپوست پیله بادام زمینی قابل جذب گیاه کاملیا بوده و توان تامین پتاسیم گیاه در شرایط عدم و کمبود پتاسیم محلول غذایی را دارد.همچنین اثر کمپوست پیله بادام زمینی و محلول غذایی حاوی پتاسیم در بستر کشت گلدانی برروی شاخص ­های رشد و جذب عناصر غذایی توسط گیاه کاملیا بررسی شود.

-1- عوامل موثر بر عملکرد و کیفیت گیاهان باغی

2-2- بسترهای کشت

محصولات گلخانه می­توانند در هر ماده غیر سمی که عناصر ضروری، آب و اکسیژن را فراهم کند، پرورش یابند. به­ طور کلی ترکیب دو یا بیشتر از دو ماده در بستر کشت مورد استفاده قرار می­گیرد تا روزنه­های هوایی مطلوب، حفظ رطوبت، مواد غذایی و چگالی حجمی مناسب را فراهم کنند. ترکیبات بستر گلدانی براساس فراوانی و در دسترس بودن در ناحیه خاص، مورد استفاده قرار می­گیرند. با این وجود، علی­رغم فراوانی هر ترکیب بستر کشت در محل جغرافیایی خاص خود، ترکیباتی از قبیل پیت ماس، ورمی­کولیت، پرلیت و اخیراً پوست کاج به­ طور گسترده­ای در دسترس تولید­کنندگان می­باشند. اگر­چه استعمال شن و خاک در کل سطوح تولید محصولات گلخانه­ای معمول می­باشد ولی به­ طور گسترده­ای در ترکیب فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی متفاوت می­باشند (ماتکین و همکاران، 1957).

برخی مطالعات نشان دادند که ضایعات ارگانیک همانند ضایعات شهری، لجن فاضلاب، کود حیوانی و دامی، کاغذ، ضایعات هرس و بستر قارچ و هر ضایعه سبز دیگری پس از کمپوست شدن می‌تواند جایگزین پیت در بستر کشت شوند و نتیجه خوبی در بر داشته باشد (جایسینگ[3] و همکاران، 2010). بررسی‌های انجام شده بر روی فیکوس بنجامین رقم استارلایت در محیط کشت حاوی یک قسمت پیت و یک قسمت تفاله زیتون (به صورت حجمی ) نشان داد که این گیاه بلندترین ارتفاع را در طی یک دوره 10 ماهه رشد داشته است ( چن[4] و همکاران ، 1998).

در تحقیقی در خصوص اثر ورمی کمپوست بر عملکرد جعفری ، بیشترین قطر ساقه، وزن و اندازه گل، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه مربوط به تیمار 60 درصد ورمی کمپوست و 30 درصد ماسه و 10 درصد خاک بود، ولی بیشترین ارتفاع بوته مربوط به تیمار 60 درصد پیت و 40 درصد پرلیت بود. بیشترین تعداد شاخه جانبی در تیمار 20 درصد کمپوست به همراه 30 درصد ماسه و 50 درصد خاک مشاهده گردید. ورمی کمپوست در بسیاری از صفات اندازه گیری شده نسبت به پیت برتری داشت و تاثیر کمپوست بهتر از پیت بود (شادانپور و همکاران، 1390).

خلیقی و پاداشت دهکایی (1379) اثر کمپوست هایی مختلف را در رشد و نمو گل جعفری پاکوتاه مورد آزمایش قرار داده و نتیجه گرفتند که کمپوست حاوی 50 درصد آزولا+ 50 درصد پوست درخت و همچنین 25 درصد پوست درخت + 75 درصد آزولا بهترین اثر را روی شاخص‌های گل جعفری داشتند. اسپییر[12] و همکاران (2004) نشان دادند که با افزودن کمپوست لجن فاضلاب عملکرد چغندر قند افزایش پیدا کرد.

باسانتیا[13] و همکاران (2011) در زمینه ی اثر ورمی کمپوست بر گل دهی گل جعفری رقم سراکولا نشان دادند، که بیشترین رشد رویشی و ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی و وزن گل با مصرف 25 درصد کودهای npk ده تن در هکتار ورمی کمپوست به دست آمد، که میزان رشد با نسبت مصرف ورمی کمپوست متناسب بود.

2-4- برخی خصوصیات بستر­های كشت

2-4-1-جرم مخصوص ظاهری بسترهای كشت

جرم مخصوص ظاهری به جرم خشك واحد حجم تركیبات بستر اطلاق می­ شود. شن بالاترین میزان جرم مخصوص و پرلیت، پایین­ترین میزان جرم مخصوص را دارد. به­ طور كلی بسترهایی با جرم مخصوص ظاهری بین ‌5/0‌تا ‌15/0 گرم بر ‌سانتی ­متر‌ مكعب برای اغلب گیاهان زینتی توصیه می‌شوند (دوله و ویلکینز، 1999).